PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k., ul. Polna 11, 00-633 Warszawa, Polska; T: +48 (22) 746
4000, F: +48 (22) 742 4040,
PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k., wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego
prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, pod numerem KRS 0000750050, NIP 526-021-02-28. Siedzibą Spółki jest Warszawa,
ul. Polna 11.
Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania
Dla Walnego Zgromadzenia i Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego S.A.
Sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego
Naszym zdaniem, załączone roczne sprawozdanie finansowe:
•
przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej PKO Banku Hipotecznego S.A.
(„Bank”) na dzień 31 grudnia 2023 r. oraz wyniku finansowego i przepływów pieniężnych Banku za
rok obrotowy zakończony w tym dniu zgodnie z mającymi zastosowanie Międzynarodowymi
Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską oraz
przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości;
•
jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi Bank przepisami prawa oraz jego statutem;
•
zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych zgodnie
z przepisami rozdziału 2 ustawy z dn. 29 września 1994 r. o rachunkowości („Ustawa
o rachunkowości”).
Niniejsza opinia jest spójna z naszym sprawozdaniem dodatkowym dla Komitetu Audytu, które
wydaliśmy z dniem niniejszego sprawozdania.
Przedmiot naszego badania
Przeprowadziliśmy badanie rocznego sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego S.A.,
które zawiera:
•
sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2023 r.;
oraz sporządzone za rok obrotowy zakończony tego dnia:
•
rachunek zysków i strat;
•
sprawozdanie z całkowitych dochodów;
•
sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym;
•
sprawozdanie z przepływów pieniężnych, oraz
•
informację dodatkową do sprawozdania finansowego, zawierającą informację o istotnych
politykach rachunkowości i inne informacje objaśniające.
Nasze badanie przeprowadziliśmy zgodnie z Krajowymi Standardami Badania przyjętymi uchwałą
Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
oraz uchwałą Rady Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego
(„KSB”),a także stosownie do postanowień ustawy z dn.11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach,
firmach audytorskich i nadzorze publicznym („Ustawa o biegłych rewidentach”) a także
Rozporządzenia UE nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów
dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego
(„Rozporządzenie UE” ). Nasza odpowiedzialność zgodnie z KSB została dalej opisana w sekcji
Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie sprawozdania finansowego.
4
Kluczowe sprawy badania
Kluczowe sprawy badania są to sprawy, które według naszego zawodowego osądu były najbardziej
znaczące podczas naszego badania sprawozdania finansowego za bieżący okres. Obejmują one
najbardziej znaczące ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia, w tym ocenione rodzaje
ryzyka istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem. Do spraw tych odnieśliśmy się w
kontekście naszego badania sprawozdania finansowego jako całości oraz przy formułowaniu naszej
opinii. Nie wyrażamy osobnej opinii na temat tych spraw.
Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
Szacowanie wartości oczekiwanych strat
kredytowych w portfelu kredytów i
pożyczek wobec klientów
Na dzień 31 grudnia 2023 r. saldo brutto
kredytów i pożyczek hipotecznych
wynosiło 17 992 474 tys. zł przy poziomie
utworzonych odpisów na oczekiwane
straty kredytowe (“ECL”) w wysokości 93
767 tys. zł. Zgodnie z Międzynarodowym
Standardem Sprawozdawczości
Finansowej 9 “Instrumenty finansowe”
Zarząd jest zobligowany do ujęcia w
sprawozdaniu finansowym wartości
oczekiwanych strat kredytowych w portfelu
kredytów i pożyczek udzielonych klientom,
które mogą wystąpić w okresie 12
miesięcy lub pozostałym okresie życia
składnika aktywów, w zależności od
klasyfikacji poszczególnych aktywów do
kategorii (“koszyków”) ryzyka z
uwzględnieniem wpływu przyszłych
warunków makroekonomicznych na
poziom odpisów z tytułu ryzyka
kredytowego.
Zarząd Banku monitoruje poprawność
funkcjonowania modeli poprzez
porównanie wyników oszacowanych przez
modele do rzeczywistych strat
kredytowych (procedury weryfikacji
historycznej), aby zapewnić, że poziom
odpisów portfelowych na oczekiwane
straty kredytowe w portfelu kredytów i
pożyczek udzielonych klientom jest
odpowiedni.
W ramach naszych procedur przeprowadziliśmy
aktualizację zrozumienia środowiska kontroli
wewnętrznej w zakresie rozpoznawania i
kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych.
Zweryfikowaliśmy skuteczność wybranych
kluczowych mechanizmów kontrolnych
wdrożonych przez Bank, w szczególności:
●
procedury w obszarze wprowadzania danych
wykorzystywanych na potrzeby kalkulacji
oczekiwanych strat kredytowych;
●
procedury w zakresie terminowej i kompletnej
identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka
kredytowego (koszyk 2) i utraty wartości
(koszyk 3).
W ramach prac dotyczących modeli
statystycznych wykonaliśmy poniższe procedury,
do których zaangażowaliśmy naszych
wewnętrznych specjalistów w zakresie
modelowania ryzyka kredytowego:
●
ocena, czy stosowana przez Bank
metodologia szacowania strat kredytowych w
portfelu kredytów i pożyczek jest zgodna z
wymogami MSSF 9, w szczególności
weryfikacja podejścia Banku w zakresie
stosowania kryteriów identyfikacji istotnego
wzrostu ryzyka kredytowego, definicji
niewykonania zobowiązania, parametrów
prawdopodobieństwa wystąpienia straty,
współczynnika straty w przypadku zaistnienia
niewypłacalności i uwzględniania informacji
prospektywnych przy obliczaniu
oczekiwanych strat kredytowych;
●
ocena założeń Banku i korekt eksperckich
zastosowanych w modelu;
5
Poziom odpisów z tytułu oczekiwanych
strat kredytowych w portfelu kredytów i
pożyczek uznaliśmy za kluczową sprawę
badania ze względu na:
●
znaczący osąd zastosowany przez
Zarząd Banku przy modelowaniu
przyszłych scenariuszy i
prognozowaniu zmiennych
makroekonomicznych, przy
przyjmowaniu prawdopodobieństwa
wystąpienia poszczególnych
scenariuszy oraz przy zastosowaniu
korekt eksperckich w celu
odzwierciedlenia charakterystyk, które
nie zostały jeszcze uwzględnione w
modelach;
●
wysoki stopień niepewności związany
z szacowaniem odpisu na oczekiwane
straty kredytowe;
●
kompleksowość procedur audytowych
oraz uzyskiwanych dowodów badania
ze względu na poziom złożoności
obliczeń oraz ilość danych
wykorzystanych do oszacowania
odpisów na oczekiwane straty
kredytowe.
Nota 27 Oczekiwane straty kredytowe,
Nota 26 Kredyty i pożyczki wobec klientów
oraz Nota 45.2 Odpisy z tytułu
oczekiwanych strat kredytowych w
sprawozdaniu finansowym zawierają
szczegółowe informacje na temat
zastosowanych metod i modeli oraz
poziomu oczekiwanych strat kredytowych
w portfelu kredytów i pożyczek
udzielonych klientom.
●
krytyczna analiza kluczowych osądów i
założeń, w tym scenariuszy
makroekonomicznych oraz przyjętych
prawdopodobieństw wystąpienia
poszczególnych scenariuszy;
●
analiza dostosowania modelu do obecnych
warunków;
●
niezależne testy parametrów ryzyka
kredytowego;
●
weryfikacja poprawności przypisania
ekspozycji kredytowej do koszyków według
MSSF 9 na wybranej próbie umów.
Ponadto, wykonaliśmy następujące procedury:
●
uzgodniliśmy wybrane dane wejściowe
wykorzystane do wyznaczenia parametrów
niewykonania zobowiązania i oszacowania
oczekiwanych strat kredytowych;
●
przeprowadziliśmy rekalkulację oczekiwanych
strat kredytowych w oparciu o założenia
przyjęte przez Bank;
●
wykonaliśmy procedury analityczne w
zakresie pokrycia portfela kredytowego
oczekiwanymi stratami kredytowymi i ich
zmian w 2023 roku oraz przeniesienia
ekspozycji pomiędzy koszykami w trakcie
2023 roku;
●
Przeanalizowaliśmy wyniki przygotowanej
przez Zarząd analizy wrażliwości poziomu
odpisów na oczekiwane straty kredytowe na
skutek pogorszenia bądź poprawy
parametrów ryzyka.
Oceniliśmy również kompletność i adekwatność
ujawnień w sprawozdaniu finansowym zgodnie z
obowiązującymi Bank standardami
rachunkowości.
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej za sprawozdanie finansowe
Zarząd Banku jest odpowiedzialny za sporządzenie, na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg
rachunkowych, rocznego sprawozdania finansowego, które przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji
majątkowej i finansowej i wyniku finansowego Banku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami
Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską, przyjętymi zasadami (polityką)
rachunkowości oraz z obowiązującymi Bank przepisami prawa i jego statutem, a także za kontrolę
wewnętrzną, którą Zarząd Banku uważa za niezbędną, aby umożliwić sporządzenie sprawozdania
finansowego niezawierającego istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem.
6
Sporządzając sprawozdanie finansowe Zarząd Banku jest odpowiedzialny za ocenę zdolności Banku
do kontynuowania działalności, ujawnienie, jeżeli ma to zastosowanie, spraw związanych z
kontynuacją działalności oraz za przyjęcie zasady kontynuacji działalności jako podstawy
rachunkowości, z wyjątkiem sytuacji kiedy Zarząd Banku albo zamierza dokonać likwidacji Banku,
albo zaniechać prowadzenia działalności albo nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub
zaniechania działalności.
Zarząd Banku oraz członkowie Rady Nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie
finansowe spełniało wymagania przewidziane w Ustawie o rachunkowości. Członkowie Rady
Nadzorczej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie sprawozdania finansowego
Naszymi celami są uzyskanie racjonalnej pewności czy sprawozdanie finansowe jako całość nie
zawiera istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem oraz wydanie
sprawozdania z badania zawierającego naszą opinię. Racjonalna pewność jest wysokim poziomem
pewności, ale nie gwarantuje, że badanie przeprowadzone zgodnie z KSB zawsze wykryje istniejące
istotne zniekształcenie. Zniekształcenia mogą powstawać na skutek oszustwa lub błędu i są uważane
za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć na decyzje
ekonomiczne użytkowników podjęte na podstawie sprawozdania finansowego.
Zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności Banku ani efektywności lub
skuteczności prowadzenia jej spraw przez Zarząd Banku obecnie lub w przyszłości.
Podczas badania zgodnego z KSB stosujemy zawodowy osąd i zachowujemy zawodowy sceptycyzm,
a także:
•
identyfikujemy i szacujemy ryzyka istotnego zniekształcenia sprawozdania finansowego
spowodowanego oszustwem lub błędem, projektujemy i przeprowadzamy procedury badania
odpowiadające tym ryzykom i uzyskujemy dowody badania, które są wystarczające i odpowiednie,
aby stanowić podstawę dla naszej opinii. Ryzyko niewykrycia istotnego zniekształcenia
wynikającego z oszustwa jest większe niż tego wynikającego z błędu, ponieważ oszustwo może
dotyczyć zmowy, fałszerstwa, celowych pominięć, wprowadzenia w błąd lub obejścia kontroli
wewnętrznej;
•
uzyskujemy zrozumienie kontroli wewnętrznej stosownej dla badania w celu zaprojektowania
procedur badania, które są odpowiednie w danych okolicznościach, ale nie w celu wyrażenia
opinii na temat skuteczności kontroli wewnętrznej Banku;
•
oceniamy odpowiedniość zastosowanych zasad (polityki) rachunkowości oraz zasadność
szacunków księgowych oraz powiązanych ujawnień dokonanych przez Zarząd Banku;
•
wyciągamy wniosek na temat odpowiedniości zastosowania przez Zarząd Banku zasady
kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości oraz, na podstawie uzyskanych dowodów
badania, czy istnieje istotna niepewność związana ze zdarzeniami lub warunkami, które mogą
poddawać w znaczącą wątpliwość zdolność Banku do kontynuacji działalności. Jeżeli dochodzimy
do wniosku, że istnieje istotna niepewność, wymagane jest od nas zwrócenie uwagi w
sprawozdaniu biegłego rewidenta na powiązane ujawnienia w sprawozdaniu finansowym lub,
jeżeli takie ujawnienia są nieadekwatne, modyfikujemy naszą opinię. Nasze wnioski są oparte na
dowodach badania uzyskanych do dnia sporządzenia sprawozdania biegłego rewidenta, jednakże
przyszłe zdarzenia lub warunki mogą spowodować, że Bank zaprzestanie kontynuacji
działalności;
7
•
oceniamy ogólną prezentację, strukturę i zawartość sprawozdania finansowego, w tym ujawnienia,
oraz czy sprawozdanie finansowe przedstawia będące ich podstawą transakcje i zdarzenia w
sposób zapewniający rzetelną prezentację.
Komunikujemy się z Komitetem Audytu odnośnie, między innymi, do planowanego zakresu i czasu
przeprowadzenia badania oraz znaczących ustaleń badania, w tym wszelkich znaczących słabości
kontroli wewnętrznej, które zidentyfikujemy podczas badania.
Składamy Komitetowi Audytu oświadczenie, że przestrzegaliśmy stosownych wymogów etycznych
dotyczących niezależności oraz komunikujemy wszystkie powiązania i inne sprawy, które mogłyby być
racjonalnie uznane za stanowiące zagrożenie dla naszej niezależności, a tam gdzie ma to
zastosowanie, informujemy o działaniach podjętych w celu wyeliminowania tych zagrożeń oraz
zastosowanych zabezpieczeniach.
Spośród spraw komunikowanych Komitetowi Audytu ustaliliśmy te sprawy, które były najbardziej
znaczące podczas badania sprawozdania finansowego za bieżący okres i dlatego uznaliśmy je za
kluczowe sprawy badania. Opisujemy te sprawy w naszym sprawozdaniu biegłego rewidenta, chyba
że przepisy prawa lub regulacje zabraniają publicznego ujawnienia na ich temat lub gdy, w
wyjątkowych okolicznościach, ustalimy, że kwestia nie powinna być komunikowana w naszym
sprawozdaniu, ponieważ można byłoby racjonalnie oczekiwać, że negatywne konsekwencje
przeważyłyby korzyści dla interesu publicznego takiego ujawnienia.
Inne informacje, w tym sprawozdanie z działalności
Inne informacje
Na inne informacje składa się:
•
sprawozdanie z działalności Banku za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r.
(„Sprawozdanie z działalności”) wraz z oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego, które
jest wyodrębnioną częścią tego Sprawozdania z działalności,
•
inne dokumenty składające się na Raport Roczny za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r.
(„Raport roczny”),
(razem „Inne informacje”).
Inne informacje nie obejmują sprawozdania finansowego i sprawozdania biegłego rewidenta na jego
temat.
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej
Zarząd Banku jest odpowiedzialny za sporządzenie Innych informacji zgodnie z przepisami prawa.
Zarząd Banku oraz członkowie Rady Nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby Sprawozdanie
z działalności wraz z wyodrębnionymi częściami spełniało wymagania przewidziane w Ustawie o
rachunkowości.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Nasza opinia z badania sprawozdania finansowego nie obejmuje Innych informacji.
W związku z badaniem sprawozdania finansowego naszym obowiązkiem wynikającym z KSB jest
przeczytanie Innych informacji, i czyniąc to, rozważenie czy są one istotnie niespójne z
sprawozdaniem finansowym, z naszą wiedzą uzyskaną w trakcie badania lub w inny sposób wydają
się być istotnie zniekształcone. Jeżeli, na podstawie wykonanej pracy stwierdzimy istotne
zniekształcenie Innych informacji, jesteśmy zobowiązani poinformować o tym w naszym sprawozdaniu
z badania. Naszym obowiązkiem zgodnie z wymogami Ustawy o biegłych rewidentach jest również
wydanie opinii, czy Sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z przepisami oraz czy
jest zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym, a także zbadanie
8
informacji finansowych zawartych w Sprawozdaniu z działalności zgodnie z zakresem opisanym w
niniejszym sprawozdaniu z badania oraz wymogami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe
(„Prawo bankowe”).
Ponadto jesteśmy zobowiązani do wydania opinii, czy Bank w oświadczeniu o stosowaniu ładu
korporacyjnego zawarł wymagane informacje.
Oświadczenie na temat Innych informacji
Oświadczamy, że w świetle wiedzy o Banku i jego otoczeniu uzyskanej podczas naszego badania nie
stwierdziliśmy w Sprawozdaniu z działalności Banku oraz pozostałych Innych informacjach istotnych
zniekształceń.
Opinia o Sprawozdaniu z działalności
Na podstawie wykonanej pracy w trakcie badania, naszym zdaniem, Sprawozdanie z działalności:
•
zostało sporządzone zgodnie z wymogami art. 49 Ustawy o rachunkowości oraz paragrafu 70
Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i
okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego
państwem członkowskim („Rozporządzenie o informacjach bieżących”) oraz art. 111a ust. 1-2
Prawa bankowego;
•
jest zgodne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym.
Opinia o oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego
Naszym zdaniem w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego Bank zawarł informacje
określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 Rozporządzenia o informacjach bieżących. Ponadto, naszym
zdaniem, informacje wskazane w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 lit. c-f, h oraz i tego Rozporządzenia
zawarte w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego są zgodne z mającymi zastosowanie
przepisami oraz informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym.
Sprawozdanie na temat innych wymogów prawa i regulacji
Informacja o przestrzeganiu regulacji ostrożnościowych
Zarząd Banku jest odpowiedzialny za przestrzeganie obowiązujących regulacji ostrożnościowych
określonych w odrębnych przepisach, w szczególności za prawidłowe ustalenie współczynników
kapitałowych.
Współczynniki kapitałowe na dzień 31 grudnia 2023 r. zostały przedstawione w nocie 57
sprawozdania finansowego i obejmują współczynnik kapitału podstawowego Tier I, współczynnik
kapitału Tier I oraz łączny współczynnik kapitałowy.
Naszym obowiązkiem jest poinformowanie w sprawozdaniu z badania sprawozdania finansowego, czy
Bank przestrzega obowiązujących regulacji ostrożnościowych określonych w odrębnych przepisach,
w szczególności czy Bank prawidłowo ustalił współczynniki kapitałowe. Dla potrzeb niniejszej
informacji za odrębne przepisy rozumiemy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr
575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych
i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012, z późn. zm. ("CRR"), Prawo
bankowe oraz ustawę z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem
finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym („Ustawa o nadzorze
makroostrożnościowym”).
Celem badania sprawozdania finansowego nie jest przedstawienie opinii o przestrzeganiu
obowiązujących regulacji ostrożnościowych określonych w odrębnych przepisach wymienionych
9
powyżej, w szczególności o prawidłowym ustaleniu współczynników kapitałowych i opinii takiej nie
formułujemy.
W oparciu o wykonaną przez nas pracę informujemy, że nie stwierdziliśmy:
•
przypadków nieprzestrzegania przez Bank w okresie od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r.
obowiązujących regulacji ostrożnościowych, określonych w odrębnych przepisach wymienionych
powyżej;
•
nieprawidłowości w zakresie ustalenia przez Bank na dzień 31 grudnia 2023 r. współczynników
kapitałowych zgodnie z odrębnymi przepisami wymienionymi powyżej,
które miałyby istotny wpływ na sprawozdanie finansowe.
Oświadczenie na temat świadczenia usług niebędących badaniem sprawozdania finansowego
Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i przekonaniem oświadczamy, że usługi niebędące badaniem
sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Banku oraz jego jednostki dominującej są
zgodne z prawem i przepisami obowiązującymi w Polsce oraz że nie świadczyliśmy usług
niebędących badaniem, które są zakazane na mocy art. 5 ust.1 Rozporządzenia UE oraz art.136
Ustawy o biegłych rewidentach.
Usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Banku w
badanym okresie zostały wymienione w Sprawozdaniu z działalności.
Zostaliśmy wybrani po raz pierwszy do badania rocznego sprawozdania finansowego Banku uchwałą
nr 13 Rady Nadzorczej z dnia 27 lutego 2019 r. oraz ponownie uchwałą z dnia 29 października 2021 r.
Sprawozdanie finansowe Banku badamy nieprzerwanie począwszy od roku obrotowego
zakończonego 31 grudnia 2020 r., to jest przez cztery kolejne lata.
Kluczowym biegłym rewidentem odpowiedzialnym za badanie w imieniu PricewaterhouseCoopers
Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k., spółki wpisanej na listę firm
audytorskich pod numerem 144, którego rezultatem jest niniejsze sprawozdanie niezależnego
biegłego rewidenta, jest Agnieszka Accordi.
Warszawa, 28 lutego 2024 r.