Sprawozdanie Zarządu
z działalności PKO Banku Hipotecznego SA
za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku
Wybrane dane finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT W MLN PLN |
01.01.2022 – 31.12.2022 |
01.01.2021 – 31.12.2021 |
Zmiana r/r |
Wynik z tytułu odsetek |
(320,8) |
305,6 |
(626,4) |
Wynik z tytułu prowizji i opłat |
(0,2) |
(5,7) |
5,5 |
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
Wynik z pozycji wymiany |
0,3 |
0,5 |
(0,2) |
Wynik z tytułu odpisów na straty kredytowe |
(6,1) |
(3,2) |
(2,9) |
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto |
0,2 |
0,2 |
0,0 |
Ogólne koszty administracyjne |
(43,3) |
(47,1) |
3,8 |
Koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych |
(37,3) |
(24,8) |
(12,5) |
Podatek od niektórych instytucji finansowych |
(69,6) |
(83,8) |
14,2 |
Wynik z działalności operacyjnej |
(476,8) |
141,7 |
(618,5) |
Zysk brutto |
(476,8) |
141,7 |
(618,5) |
Podatek dochodowy |
71,0 |
(46,8) |
117,8 |
Zysk netto |
(405,8) |
94,9 |
(500,7) |
|
|
|
|
SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ W MLN PLN |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
|
Kasa, środki w Banku Centralnym |
60,7 |
50,4 |
|
Należności od banków |
0,1 |
0,5 |
|
Instrumenty pochodne zabezpieczające |
508,1 |
841,5 |
|
Papiery wartościowe |
1 017,4 |
1 870,7 |
|
Kredyty i pożyczki wobec klientów |
22 848,6 |
||
Pozostałe aktywa[1] |
138,8 |
8,7 |
|
SUMA AKTYWÓW |
20 680,5 |
25 620,4 |
|
Zobowiązania wobec banków |
5 635,9 |
6 544,5 |
|
Instrumenty pochodne zabezpieczające |
25,7 |
2,0 |
|
Zobowiązania z tytułu wyemitowanych listów zastawnych |
12 063,6 |
13 146,4 |
|
Zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji |
1 495,9 |
3 728,2 |
|
Pozostałe zobowiązania i rezerwy[2] |
55,1 |
85,6 |
|
Kapitał własny |
1 404,3 |
2 113,7 |
|
SUMA ZOBOWIĄZAŃ I KAPITAŁU WŁASNEGO |
20 680,5 |
25 620,4 |
|
Spis treści
2. Zewnętrzne uwarunkowania działalności
2.1. Otoczenie makroekonomiczne
2.2. Rynek nieruchomości mieszkaniowych
2.3. Rynek kredytów mieszkaniowych
2.5. Otoczenie regulacyjno – prawne
3. Wyniki finansowe i adekwatność kapitałowa
3.1. Podstawowe wskaźniki finansowe PKO Banku Hipotecznego SA
3.2. Sprawozdanie z sytuacji finansowej PKO Banku Hipotecznego SA
3.3. Rachunek zysków i strat PKO Banku Hipotecznego SA
3.4. Wymogi w zakresie funduszy własnych (Filar I)
3.5. Kapitał wewnętrzny (Filar II)
4. Działalność PKO Banku Hipotecznego SA
4.1. Sprzedaż mieszkaniowych kredytów hipotecznych w modelu agencyjnym
4.2. Nabywanie wierzytelności z tytułu mieszkaniowych kredytów hipotecznych
4.3. Struktura portfela mieszkaniowych kredytów hipotecznych
4.5. Działalność na rynkach finansowych
4.6. Obligacje – umowa programu emisji zawarta z PKO Bankiem Polskim SA
5. Wewnętrzne uwarunkowania działalności
5.1. Proces kredytowy i współpraca z PKO Bankiem Polskim SA
5.3. System kontroli wewnętrznej
5.5. Wycena zabezpieczeń mieszkaniowych kredytów hipotecznych
5.6. Rejestr zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych
6. Organizacja oraz władze PKO Banku Hipotecznego SA
6.2. Struktura organizacyjna PKO Banku Hipotecznego SA
6.3. Kompetencje organów i komitetów PKO Banku Hipotecznego SA
6.4. Zarząd PKO Banku Hipotecznego SA
6.5. Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA
6.6. Polityka wynagrodzeń i zarządzania zasobami ludzkimi
6.7. Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Hipotecznego SA
7. Ład korporacyjny i informacje dla inwestorów
7.1. Oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego
8. Oświadczenie Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA
PKO Bank Hipoteczny SA („Bank”) specjalizuje się w udzielaniu mieszkaniowych kredytów hipotecznych dla klientów indywidualnych oraz nabywaniu wierzytelności z tytułu takich kredytów. Bank pozyskuje kredyty do swojego portfela w oparciu o strategiczną współpracę z PKO Bankiem Polskim SA.
PKO Bank Hipoteczny SA jest liderem polskiego rynku banków hipotecznych pod względem sumy aktywów oraz salda kredytów mieszkaniowych. Bank jest największym w Polsce emitentem listów zastawnych na rynku krajowym i zagranicznym. Jako jedyny bank w Polsce przeprowadził benchmarkowe emisje listów zastawnych denominowanych w EUR, których łączna liczba do 31 grudnia 2022 roku sięgnęła sześciu. Wartość wyemitowanych przez Bank hipotecznych listów zastawnych stanowi ponad 57% łącznej wartości wyemitowanych przez banki hipoteczne działające w Polsce hipotecznych listów zastawnych pozostających w obrocie.
W 2022 roku suma aktywów Banku wyniosła ponad 20,7 mld PLN, z czego 19,0 mld PLN stanowił wysokiej jakości portfel kredytów mieszkaniowych.
Ocena wiarygodności finansowej PKO Banku Hipotecznego SA - Ratingu
Wiarygodność finansowa PKO Banku Hipotecznego SA oraz emitowanych przez Bank listów zastawnych oceniana jest przez międzynarodową agencję ratingową Moody’s Investors Service Ltd („Moody’s”).
Na 31 grudnia 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA posiadał następujące ratingi nadane przez agencję Moody’s:
|
Poziom ratingu |
Perspektywa ratingu |
Data nadania / potwierdzenia ratingu |
Rating emitenta długoterminowy |
A3 |
Stabilna |
20.12.2022
|
Rating emitenta krótkoterminowy |
P-2 |
n/d |
|
Opinia o ryzyku kontrahenta długoterminowa |
A2(cr) |
n/d |
|
Opinia o ryzyku kontrahenta krótkoterminowa |
P-1(cr) |
n/d |
|
Ocena ryzyka kontrahenta długoterminowa |
A2 |
n/d |
|
Ocena ryzyka kontrahenta krótkoterminowa |
P-1 |
n/d |
Ratingi uwzględniają dokonaną przez Moody's ocenę wzajemnych powiązań pomiędzy Bankiem, a jego jednostką dominującą - PKO Bankiem Polskim SA oraz wynikające z niej stwierdzenie niskiego prawdopodobieństwa nadania przez jednostkę dominującą niższego priorytetu w wypełnianiu zobowiązań Banku w stosunku do wypełniania własnych zobowiązań w sytuacji napięć finansowych w jednostce dominującej lub grupie kapitałowej.
Na 31 grudnia 2022 roku listy zastawne PKO Banku Hipotecznego SA posiadały następujące ratingi nadane przez agencję Moody’s:
|
Poziom ratingu |
Data potwierdzenia ratingu |
Listy zastawne denominowane w PLN |
Aa1 |
09.12.2020 |
Listy zastawne denominowane w EUR |
Aa1 |
07.07.2022 |
Rating nadany listom zastawnym PKO Banku Hipotecznego SA jest najwyższym ratingiem możliwym do osiągnięcia przez polskie papiery wartościowe. Ograniczeniem poziomu ratingu polskich papierów wartościowych jest country ceiling[3] Polski dla instrumentów dłużnych, obecnie na poziomie Aa1.
Emisje listów zastawnych
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA przeprowadził jedną emisję zielonych hipotecznych listów zastawnych w EUR serii 8 o wartości nominalnej 500 mln EUR, dla których dzień emisji ustalony został na 4 lipca 2022 roku. Była to pierwsza tego rodzaju emisja z regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Wartość wyemitowanych przez PKO Bank Hipoteczny SA hipotecznych listów zastawnych pozostających w obrocie wyniosła na 31 grudnia 2022 roku 12 mld PLN.
Wsparcie kredytobiorców
W związku z cyklem podwyżek stóp procentowych w trzech pierwszych kwartałach 2022 roku, a także ze względu na pandemię COVID-19, PKO Bank Hipoteczny SA podejmował działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa klientów.
W zakresie wsparcia klientów:
• Bank kontynuował, do czasu wejścia w życie w lipcu 2022 roku ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, możliwość zawieszenia wykonywania umowy w ramach „Tarczy 4.0” dla klientów posiadających kredyt hipoteczny, którzy utracili pracę lub inne główne źródło dochodu.
• Bank, zgodnie z postanowieniami ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, umożliwił klientom zawieszenie spłaty kredytu na okres do 8 miesięcy w latach 2022 – 2023, a także wdrożył nowe zasady obsługi programu w ramach działania Fundusz Wsparcia Kredytobiorców.
Wojna w Ukrainie i jej wpływ na działalność Banku
24 lutego 2022 roku Federacja Rosyjska (Rosja) rozpoczęła inwazję na Ukrainę. Wybuch konfliktu militarnego
u granic Polski miał bezpośredni wpływ na działalność Banku w zakresie utworzenia dodatkowych odpisów kredytowych w kwocie 1,9 mln zł. na kredytach udzielonych obywatelom krajów z obszaru dotkniętego konfliktem zbrojnym.
Bank identyfikuje ponadto następujące czynniki, które mają lub mogą mieć pośredni wpływ na działalność Banku:
• wpływ ryzyka geopolitycznego na Bank jako emitenta,
• zmiany na rynku nieruchomości, zwłaszcza rynku najmu, w związku z kryzysem uchodźczym.
Bank monitoruje sytuację związaną z konfliktem w Ukrainie i dostosowuje do niej podejmowane działania.
Strategia PKO Banku Hipotecznego SA na lata 2020-2022
W I kwartale 2020 roku Zarząd Banku przyjął, a Rada Nadzorcza zatwierdziła aktualizację Strategii PKO Banku Hipotecznego SA na lata 2017 – 2020. Aktualizacja polegała na przyjęciu nowego horyzontu strategicznego na lata 2020-2022.
Zaktualizowana Strategia obejmowała określenie:
• misji i celów strategicznych Banku,
• pozycji rynkowej Banku,
• modelu działalności Banku,
• strategicznych kierunków działalności Banku,
• pozycji finansowej Banku w latach 2020 - 2022.
Konieczność aktualizacji Strategii i wydłużenia jej horyzontu do końca 2022 roku wynikała z:
• aktualizacji strategii Grupy PKO Banku Polskiego, redefiniującej rolę PKO Banku Hipotecznego w Grupie,
• horyzontu nowej strategii opracowanej przez PKO Bank Polski (lata 2020 – 2022), w związku z czym horyzont strategii PKO Banku Hipotecznego SA został również wydłużony do roku 2022,
• zmian otoczenia regulacyjnego, przede wszystkim w kontekście nowego wymogu regulacyjnego w zakresie minimalnego wymogu funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji (MREL) znacząco wpływającego na planowaną strukturę finansowania Grupy.
Cele strategiczne Banku określone w strategii to:
W drugiej połowie 2022 roku Bank przystąpił do prac nad wypracowaniem strategii na kolejne lata. Wdrożenie nowej strategii planowane jest na I kwartał 2023 roku.
Wybrane projekty
Zielone hipoteki: pozyskanie finansowania w drodze emisji zielonych listów zastawnych
Bank oferuje finansowanie nieruchomości mieszkalnych na preferencyjnych warunkach cenowych dla klientów, którzy przedłożą świadectwo charakterystyki energetycznej spełniające określone przez Bank kryteria energochłonności.
Począwszy od I kwartału 2022 roku Bank realizuje kwartalne przekrojowe raportowanie portfela kredytów hipotecznych oraz portfela zielonych aktywów zgodnie ze standardem raportowym stosowanym dla inicjatywy Energy Efficient Mortgage Label, do której Bank przystąpił w lutym 2021 roku. W ramach tego raportowania Bank przedstawia m.in. strukturę zielonych aktywów pod kątem terminów wymagalności, wielkości portfela, roku budowy nieruchomości, zużycia energii, czy typów świadectw energetycznych. Inicjatywa ta ma na celu stworzenie standardu dla zielonych kredytów hipotecznych oraz wsparcie unijnego Zielonego Ładu.
W czerwcu 2022 roku Bank opublikował zaktualizowaną metodologię wyboru zielonych aktywów oraz zaktualizowane zasady emisji zielonych listów zastawnych, które zabezpieczone są zielonymi aktywami. Zasady zostały określone w PKO BH Green Covered Bond Framework (GCBF). Aktualizacja polegała przede wszystkim na uwzględnieniu wyników weryfikacji czy przyjęte przez Bank kryteria określania aktywów jako zielone są spójne ze standardem wyznaczonym przez Climate Bond Initiative dla nieruchomości mieszkalnych w Polsce oraz czy zasady te spełniają wymogi określone przez ICMA Green Bond Principles. W celu dodatkowej weryfikacji GCBF został poddany ocenie zewnętrznej firmy, specjalizującej się w ocenie spółek i ich działań w zakresie ochrony środowiska, społeczeństwa oraz ładu korporacyjnego. Wynikiem tej oceny była pozytywna opinia (tzw. Second Party Opinion) wydana w czerwcu 2022 roku przez firmę Sustainalytics,.
Wdrożenie modyfikacji produktu kredytowego, stanowiących usprawnienia dla klientów
Prace w obszarze usprawnień koncentrowały się na rozwoju procesów zdalnych, w tym: Bank udostępnił kredytobiorcom funkcjonalność pozwalającą na wypełnienie wniosku o kredyt hipoteczny za pośrednictwem iPKO, jak również udostępnił w iPKO możliwość składania wybranych dyspozycji klientów dotyczących obsługi posprzedażowej.
Wszystkie prace wdrożeniowe realizowane były we współpracy z PKO Bankiem Polskim SA, jako podmiotem oferującym produkty Banku.
Analizy / publikacje w zakresie bankowości hipotecznej i rynku nieruchomości
Bank we współpracy z Departamentem Analiz Ekonomicznych w PKO Banku Polskim SA przygotowuje materiały i analizy eksperckie dotyczące najbardziej aktualnych zagadnień związanych z rynkiem nieruchomości publikowane pod nazwą „Puls nieruchomości”. Przygotowywane publikacje z każdym miesiącem cieszą się coraz większą popularnością. Rośnie zarówno liczba subskrybentów zainteresowanych publikacjami dotyczącymi rynku nieruchomości jak również liczba pobrań „Pulsu nieruchomości” ze strony Banku https://www.pkobh.pl - sekcja aktualności oraz na stronie https://www.pkobp.pl/centrum-analiz/ - sekcja rynek nieruchomości.
Aktywny udział w pracach legislacyjnych dostosowujących przepisy prawa krajowego do dyrektywy Covered Bond
8 lipca 2022 roku weszły w życie postanowienia znowelizowanej ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, implementującej do polskiego porządku prawnego postanowienia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 roku w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE (dyrektywa Covered Bond). W toku procesu legislacyjnego, Bank, we współpracy z ZBP oraz z pozostałymi bankami hipotecznymi, brał aktywny udział w opiniowaniu projektu ustawy oraz projektów rozporządzeń wykonawczych do ustawy, zgłaszając liczne uwagi i postulaty zmian do treści projektowanych przepisów.
Otoczenie makroekonomiczne
Rynek nieruchomości mieszkaniowych
Rynek kredytów mieszkaniowych
Rynek listów zastawnych
Otoczenie regulacyjno - prawne
Poniżej prezentujemy czynniki makroekonomiczne, które kształtowały krajową gospodarkę w 2022 roku.
Stopniowe spowolnienie gospodarki wobec zewnętrznych szoków
|
Krajowa gospodarka weszła w 2022 rok z wysokim tempem wzrostu gospodarczego, ale w trakcie roku nastąpiło jego wyraźne spowolnienie z 8,5% r/r w I kwartale do 3,6% r/r w III kwartale, a negatywne tendencje pogłębiły się jeszcze w IV kwartale. Związany z wybuchem wojny w Ukrainie szok kosztowy, widoczny najsilniej w cenach surowców energetycznych i rolnych, miał negatywne przełożenie na aktywność, jednak dzięki bardzo dobremu początkowi roku, cały 2022 rok zamknął się według wstępnych danych wzrostem PKB o 4,9%. Inwestycje wzrosły, pomimo wysokiej niepewności, odzwierciedlając działania firm w kierunku ograniczenia negatywnych skutków wzrostu kosztów energii (poprawa wydajności, inwestycje w alternatywne źródła energii). Spadek siły nabywczej dochodów powodował sukcesywne ograniczanie tempa wzrostu konsumpcji prywatnej. Wzrost spożycia gospodarstw domowych został osiągnięty głównie dzięki wydatkom uchodźców z Ukrainy, których napływ po wybuchu wojny zwiększył populację Polski o ok. 4%. Pomimo spowolnienia obserwowanego w światowej gospodarce, polski eksport utrzymał się na ścieżce wzrostowej, czemu sprzyjało odblokowanie globalnych łańcuchów wartości dodanej oraz konkurencyjność cenowa krajowej produkcji. Gwałtownie rosnące ceny importu przyczyniły się do znaczącego wzrostu deficytu handlowego i na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego. Podobne tendencje widoczne były we wszystkich importujących energię państwach regionu Europy Środkowej i Wschodniej.
Poprawa warunków na rynku pracy
|
W 2022 roku sytuacja na rynku pracy nadal się poprawiała. Wprawdzie w drugiej połowie roku badania koniunktury konsumenckiej wskazały na wzrost obaw konsumentów przed wzrostem bezrobocia, to jednak obawy te nie znajdowały pokrycia w faktycznych wynikach rynku pracy. W grudniu stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 5,2% i była o 0,6 pkt. proc. niższa niż na koniec 2021 roku. Krajowy rynek pracy zaabsorbował w 2022 roku bezprecedensowy napływ uchodźców wojennych - pracę w Polsce podjęło ok. 440 tys. uchodźców z Ukrainy. Szacuje się, że wśród wojennych uchodźców w wieku produkcyjnym wskaźnik zatrudnienia przekroczył 60%. W III kwartale liczba wakatów w gospodarce była wciąż wysoka i wynosiła 135 tys., w IV kwartale przedsiębiorcy w badaniach koniunktury nadal wskazywali na duże trudności w znalezieniu wykwalifikowanych pracowników – obydwa elementy ograniczają przestrzeń do znaczącego wzrostu bezrobocia, nawet w warunkach pogorszenia koniunktury. W trakcie roku wynagrodzenia rosły w dwucyfrowym tempie, ale w drugiej połowie roku tempo wzrostu płac w sektorze przedsiębiorstw było niższe niż inflacja, co oznacza ich spadek w ujęciu realnym. Ponadprzeciętne, wyższe od inflacji, wzrosty wynagrodzeń odnotowano tylko w kilku branżach (transport, górnictwo, energetyka), w pozostałych dynamika płac była umiarkowana, co sugeruje, że nie następowało zjawisko spirali cenowo - płacowej. W drugiej połowie 2022 roku dostosowanie rynku pracy do niższego tempa wzrostu gospodarczego następowało głównie poprzez obniżenie realnej dynamiki wynagrodzeń oraz spadek zapotrzebowania na nowych pracowników, a nie przez redukcję zatrudnienia i wzrost bezrobocia.
Podwyższona inflacja
|
Inflacja CPI w 2022 roku znajdowała się na mocno podwyższonym poziomie, a natężenie procesów inflacyjnych uległo znaczącemu wzmocnieniu po ataku Rosji na Ukrainę. Inflacja CPI wyraźnie wzrosła z 8,6% r/r na koniec 2021 roku do szczytu na poziomie 17,9% r/r w październiku 2022 roku, pomimo wprowadzenia przez rząd Tarczy Antyinflacyjnej, która obniżyła roczny wskaźnik wzrostu cen o 2-3 pkt. proc. Głównym motorem wzrostu inflacji były ceny energii i paliw, a w drugiej połowie roku także ceny żywności. W grudniu inflacja obniżyła się do 16,6% r/r, odzwierciedlając korektę spadkową cen paliw i opału. Obserwowany w trakcie roku w gospodarce wzrost cen miał szeroki charakter i obejmował niemal wszystkie kategorie koszyka inflacyjnego, co odzwierciedla powszechne przenoszenie wyższych kosztów działalności na finalnego konsumenta (tzw. efekty drugiej rundy). Inflacja bazowa (CPI po wyłączeniu cen żywności i energii) wzrosła w grudniu do rekordowego poziomu 11,5% r/r. W 2022 roku wzrost inflacji miał charakter globalny, a jego natężenie było szczególnie wyraźne w Europie, która zmagała się z gwałtownie rosnącymi cenami nośników energii, w związku z agresją Rosji wobec Ukrainy. Ze szczególnie wysoką inflacją zmagały się państwa Europy Środkowo-Wschodniej.
finanse publiczne w sytuacji kryzysowych wyzwań
|
Deficyt fiskalny (ESA) po III kwartale 2022 roku wyniósł 2,3% PKB (wobec 1,5% PKB po II kwartale oraz 1,8% PKB w 2021). Wzrost deficytu w trakcie III kwartału wynikał przede wszystkim ze zwiększenia transferów socjalnych, w szczególności związanych z pomocą dla uchodźców. Dług publiczny znajdował się w 2022 roku na ścieżce spadkowej i w III kwartale stanowił 50,3% rocznego PKB wobec 53,8% PKB na koniec 2021 roku. Finanse państwa były wspierane przez silny nominalny wzrost bazy podatkowej (konsumpcja, wyniki przedsiębiorstw) oraz transfer zysku Narodowego Banku Polskiego. W rezultacie, pomimo ponoszenia kosztów Tarczy Antyinflacyjnej (ubytek wpływów podatkowych) oraz pomocy Ukrainie, do listopada (ostatnie dostępne dane) utrzymywała się nadwyżka budżetowa (18,3 mld zł).
Cykl podwyżek stóp procentowych
W trzech pierwszych kwartałach 2022 roku Rada Polityki Pieniężnej (RPP) kontynuowała rozpoczęty w październiku 2021 roku cykl podwyżek stóp procentowych, reagując na pogarszające się perspektywy inflacji. Stopa referencyjna wzrosła z 1,75% na koniec 2021 roku do 6,75% we wrześniu, a od początku cyklu do września 2022 roku, stopa referencyjna NBP została podwyższona łącznie o 665pb, co czyni ten cykl najszybszym i największym w historii. W trakcie III kwartału RPP zaczęła sygnalizować, że cykl podwyżek zbliża się do końca, a w październiku RPP ogłosiła przerwę w cyklu podwyżek, która została utrzymana do końca 2022 roku. RPP podkreśliła, że cykl podwyżek nie został definitywnie zakończony i może zostać wznowiony, jeśli będzie to konieczne. Według projekcji NBP z listopada 2022 roku, inflacja CPI ma powrócić do celu w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej, co umożliwia co najmniej zawieszenie cyklu podwyżek stóp. W IV kwartale 2022 roku zatrzymanie cyklu podwyżek stóp procentowych NBP oraz zatrzymanie wzrostów inflacji znacząco zmieniły rynkowe oczekiwania dotyczące dalszych zmian w polityce pieniężnej. Kontrakty FRA przestały wskazywać na dalsze podwyżki stóp procentowych, wyceniając scenariusz stabilizacji stopy referencyjnej na poziomie 6,75% przez większość 2023 roku.
Stopy procentowe NBP (na koniec okresu):
Stopa |
IV kwartał 2022 [%] |
IV kwartał 2021 [%] |
referencyjna |
6,75 |
1,75 |
redyskontowa weksli |
6,80 |
1,80 |
dyskontowa weksli |
6,85 |
1,85 |
lombardowa |
7,25 |
2,25 |
depozytowa |
6,25 |
1,25 |
Sytuacja na rynku nieruchomości mieszkaniowych w Polsce
Rok 2022 stał pod znakiem ochłodzenia koniunktury na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Spadł wolumen sprzedaży nowych mieszkań, obrotów na rynku wtórnym oraz rozpoczynanych budów mieszkań przez inwestorów indywidualnych i deweloperów. Do spadków przyczyniły się głównie czynniki popytowe, wśród których za najważniejszy należy uznać spadek dostępności kredytów mieszkaniowych spowodowany wzrostem stóp procentowych oraz zaostrzeniem przez banki polityki kredytowej. Ponadto, wysoka inflacja przyczyniła się do spadku realnych dochodów i pogorszenia nastrojów konsumenckich.
Ochłodzenie koniunktury nie doprowadziło jednak do spadków cen mieszkań. Zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym utrzymywało się wysokie, kilkunastoprocentowe tempo wzrostu cen. Wzrost cen nieruchomości mieszkaniowych na rynku pierwotnym determinowany był głównie niemal dwudziestoprocentowym wzrostem kosztów budowy. Dodatkowo, znaczne ograniczenie podaży nowych mieszkań (spadek liczby rozpoczynanych budów przez deweloperów) w drugiej połowie 2022 roku zredukowało nierównowagę popytowo-podażową w warunkach obniżonego poziomu sprzedaży.
Rynek pierwotny
Według danych RedNet Property Group Sp. z o.o. (RedNet), w segmencie sześciu najpłynniejszych rynków lokalnych[4] dynamika wzrostu cen mieszkań sprzedanych w 2022 roku utrzymywała się na poziomie między 8-13% w zależności od miasta. Podobne tempo wzrostu cen w powyższym segmencie potwierdzają także dane publikowane przez NBP. W segmencie sześciu najpłynniejszych rynków lokalnych[5] wzrost cen kształtował się na poziomie 10% w skali roku. Nieco szybciej ceny rosły w segmencie 10 średnich miast[6], gdzie według danych NBP dynamika w IV kwartale wyniosła 14% w skali roku.
Dane na temat aktywności rynku deweloperskiego na sześciu najpłynniejszych rynkach lokalnych, publikowane przez firmę JLL, pokazują, że w 2022 roku sprzedaż spadała do III kwartału2022 roku i odreagowała (+29% k/k) w IV kwartale 2022 roku. W całym roku sprzedaż ukształtowała się na poziomie 35 tys. mieszkań, co stanowiło 50% spadek względem bardzo dobrego 2021 roku.
Do spadającej sprzedaży deweloperzy dostosowali nową podaż, choć nastąpiło to z opóźnieniem dwóch kwartałów. Według danych JLL, w pierwszym półroczu 2022 roku liczba nowych mieszkań wprowadzonych do oferty była 16% niższa niż w analogicznym okresie 2021 roku, ale już w drugim półroczu 2022 odnotowano 50% spadek, w porównaniu do analogicznego okresu 2021 roku. Powyższe ograniczenie podaży sprawiło, że w drugiej połowie 2022 przywrócona została równowaga pomiędzy liczbą sprzedanych mieszkań, a liczbą nowych mieszkań wprowadzonych do oferty.
Obecny poziom oferty deweloperów utrzymuje się na poziomie mniej więcej sześciu kwartałów sprzedaży – przy założeniu, że sprzedaż utrzymałaby się na poziomie odnotowanym w IV kwartale 2022. Przeciętny okres wyprzedaży oferty kształtuje się zatem na poziomie zbliżonym do obserwowanego w latach 2009-2012, a więc w okresie poprzedzającym niedawny boom na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Obecnie jednak deweloperzy są w nieco lepszej sytuacji, gdyż zaledwie 11% oferty to mieszkania gotowe, podczas gdy wówczas udział ten wynosił prawie 40%.
Powyższe wyniki mogą oznaczać, że na rynku nieruchomości mieszkaniowych najniższe wolumeny sprzedaży mamy już za sobą i w kolejnych kwartałach sprzedaż ustabilizuje się na poziomie wyższym niż najniższy poziom sprzedaży odnotowany w III kwartale 2022. Powolnemu odbiciu sprzedaży sprzyja oczekiwane przez rynek zakończenie cyklu podwyżek stóp procentowych, w obliczu raportowanych przez GUS spadków stopy inflacji w listopadzie i grudniu 2022. Wyraźniejszego wzrostu sprzedaży mieszkań należy jednak spodziewać się dopiero po zapoczątkowaniu przez RPP obniżek stóp procentowych, z czym najprawdopodobniej będziemy mieli do czynienia nie wcześniej niż na przełomie 2023/2024 roku.
Czynnikiem, który sprawił, że gwałtowny spadek sprzedaży mieszkań na rynku pierwotnym nie spowodował spadków cen, ani nawet nie obniżył wysokiej dynamiki ich wzrostu w 2022 roku, był dynamiczny wzrost kosztów budowy. Według stawek kosztorysowych SEKOCENBUD koszty budowy (bez ceny gruntu) wybranych obiektów mieszkalnych jedno i wielorodzinnych wzrosły w granicach 18%-22% w skali roku. Przy tak znacznym wzroście kosztów budowy, obniżenie wzrostowej dynamiki cen mieszkań mogłoby przełożyć się nawet na ujemną rentowność realizowanych projektów. Dotychczas jednak spadek wolumenu sprzedaży nie zachwiał na tyle mocno płynnością deweloperów, by zmusić ich do aktywizowania sprzedaży kosztem znacznego obniżenia rentowności.
Rynek wtórny
Dane publikowane przez NBP wskazują, że w trakcie 2022 roku, na rynku wtórnym utrzymywał się trend wzrostowy cen nieruchomości mieszkaniowych. W pierwszej połowie roku 2022 tempo wzrostu cen wynosiło 14-18%, zaś w drugiej połowie 2022 roku zaczęło hamować. W Warszawie dynamika trendu wzrostowego na koniec roku ukształtowała się na poziomie 6%, w segmencie 6 dużych miast[7] 11%, a w segmencie 10 średnich miast[8] tempo wzrostu wyniosło 13% w skali roku.
Podobnie jak w przypadku rynku pierwotnego, w 2022 roku odnotowano duży spadek liczby transakcji zawieranych na rynku wtórnym. Dane zgromadzone w bazie danych o nieruchomościach Grupy Kapitałowej PKO BP wskazują, że skala spadku mogła wynosić nawet 50%. Na tak wysoką skalę spadku obrotów mieszkaniami wpływ miał przede wszystkim spadek siły nabywczej potencjalnych nabywców. Z drugiej strony czynnikiem, który hamował skłonność właścicieli mieszkań do obniżania cen w obliczu spadku popytu była wzrastająca atrakcyjność wynajmu mieszkań. Powrót do stacjonarnej formy pracy i nauki, napływ uchodźców wojennych z Ukrainy oraz spadek wskaźnika dostępności mieszkań spowodował wzrost stawek najmu w trakcie 2022 roku o ponad 30% w Warszawie i w 6 dużych miastach, a w średnich miastach o ponad 20%[9].
Podaż i popyt na rynku nieruchomości mieszkalnych
Sytuacja na rynku nieruchomości mieszkaniowych przełożyła się na spadek aktywności sektora budownictwa mieszkaniowego. Wg Głównego Urzędu Statystycznego liczba zgłoszeń lub pozwoleń na budowę mieszkań w okresie 12 miesięcy 2022 roku była 13% niższa niż w analogicznym okresie 2021 roku. W tym samym czasie liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto spadła o 28%. Należy zaznaczyć, że najbardziej znaczący spadek aktywności związanej z budownictwem mieszkaniowym miał miejsce w drugiej połowie 2022 roku. W drugim półroczu 2022 wydano 25% mniej pozwoleń oraz rozpoczęto budowę 39% mniej mieszkań niż w analogicznym okresie 2021 roku. Największy, bo aż 44% spadek odnotowano w zakresie liczby mieszkań, których budowę rozpoczęli deweloperzy. Oznacza to, że deweloperzy dość szybko – bo po upływie dwóch kwartałów - dostosowali podaż nowych mieszkań do obniżonego popytu.
Publikowany przez Związek Banków Polskich (Centrum Amron) syntetyczny miernik dostępności mieszkań w Polsce - Indeks Dostępności Mieszkaniowej M3 odnotował wyraźny spadek w 2022 roku z poziomu 196 pkt w IV kwartale 2021 do 94 pkt w III kwartale 2022 roku (ostatni raz tak niski poziom wskaźnik przyjmował w III kwartale 2007 roku). Wysoka skala spadku jest wynikiem: wzrostu oprocentowania kredytów mieszkaniowych, zaostrzenia warunków udzielania kredytów przez banki (w tym przede wszystkim zastosowania dodatkowego bufora na ryzyko zmiany stopy procentowej w wysokości 5 punktów procentowych), wyższego tempa wzrostu kosztów utrzymania oraz cen nieruchomości mieszkaniowych vs. przeciętne tempo wzrostu wynagrodzeń.
Zakupy nieruchomości mieszkaniowych finansowane są ze środków pochodzących z kredytów hipotecznych oraz z oszczędności gospodarstw domowych. Według danych NBP szacunkowy udział zakupów gotówkowych mieszkań na sześciu najpłynniejszych pierwotnych rynkach lokalnych w III kwartale 2022 roku kształtował się na poziomie 62%. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego nominalna wartość depozytów gospodarstw domowych w III kwartale 2022 roku odnotowała 3,5% wzrost w skali roku (wobec 7% w 2021 i 11% w 2020). Oznacza to nie tylko spadek dynamiki, ale także spadek realnej siły nabywczej depozytów gospodarstw domowych (inflacja w grudniu 2022 roku wynosiła 16,6% w skali roku).
Zgodnie z danymi NBP należności banków z tytułu kredytów mieszkaniowych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2022 roku wyniosły 498,9 mld PLN i spadły o 3,0% r/r. Saldo kredytów złotowych na 31 grudnia 2022 roku wyniosło 396,9 mld PLN (79,5% łącznej wartości należności banków z tytułu kredytów mieszkaniowych w Polsce) i spadło o 1,6% r/r.
Łączne saldo kredytów mieszkaniowych w stosunku do produktu krajowego brutto wyrażonego w cenach rynkowych wyniosło na koniec III kwartału 2022 roku 17,5%. To wartość kształtująca się znacząco poniżej średniej krajów Unii Europejskiej, która według danych na koniec III kwartału 2022 roku wynosi 38,6%. Wskazuje to na duży potencjał dalszego rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych w Polsce.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku w Polsce działalność prowadziło pięć banków hipotecznych:
• PKO Bank Hipoteczny SA,
• mBank Hipoteczny SA,
• Pekao Bank Hipoteczny SA,
• ING Bank Hipoteczny SA,
• Millennium Bank Hipoteczny SA.
Polski rynek listów zastawnych jest stosunkowo niewielki i charakteryzuje się umiarkowaną płynnością. Na koniec grudnia 2022 roku łączna wartość wyemitowanych przez działające w Polsce banki hipotecznych listów zastawnych pozostających w obrocie wyniosła 20,9 mld PLN, co oznacza spadek o 2,1 mld PLN względem stanu na 31 grudnia 2021 roku. Na 31 grudnia 2022 roku listy zastawne wyemitowane przez polskie banki stanowiły 4,22% wartości udzielonych przez banki kredytów mieszkaniowych.
PKO Bank Hipoteczny SA jest największym w Polsce emitentem hipotecznych listów zastawnych. Wartość wyemitowanych przez PKO Bank Hipoteczny SA hipotecznych listów zastawnych pozostających w obrocie wyniosła na 31 grudnia 2022 roku 12 mld PLN, co stanowiło ponad 57% łącznej wartości wyemitowanych przez polskie banki hipoteczne listów zastawnych pozostających w obrocie.
W 2022 roku zaczęły obowiązywać następujące rozwiązania prawne i regulacyjne mające istotny wpływ na działalność PKO Banku Hipotecznego SA:
ROZWIĄZANIE |
WPŁYW |
Podstawowa działalność Banku |
|
Ustawa z dnia 7 kwietnia 2022 roku o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw. |
Implementacja do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 roku w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE (dyrektywa Covered Bond). |
Kredyty hipoteczne |
|
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. |
Umożliwienie zawieszenia przez kredytobiorców spłaty łącznie nawet 8 rat kredytu hipotecznego w latach 2022-2023. Określenie procedury wyznaczenia zamiennika wskaźnika referencyjnego WIBOR. Możliwość obciążenia kredytodawców spełniających wyznaczone kryteria dodatkową opłatą na rzecz Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. |
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 roku o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. |
Wprowadzenie obowiązku zwrotu kredytobiorcom dodatkowych kosztów, które zostały przez nich poniesione w okresie oczekiwania na wpis hipoteki do ksiąg wieczystych hipoteki. |
Regulacje korporacyjne |
|
Ustawa z dnia 9 lutego 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. |
Zmiany w zakresie funkcjonowania rad nadzorczych w spółkach akcyjnych celem zwiększenia ich efektywności oraz doprecyzowanie wzajemnych relacji pomiędzy organami spółek. |
Ryzyko Kredytowe |
|
Stanowisko UKNF z 7 marca 2022 roku w sprawie działań mających na celu ograniczenie poziomu ryzyka kredytowego. |
Zalecenia organu nadzoru dotyczące procesu oceny zdolności kredytowej, w tym w zakresie przyjmowania przez wszystkie banki minimalnej zmiany poziomu stopy procentowej o 5 p.p |
Adekwatność kapitałowa |
|
Pisma KNF z 10 lutego 2022 roku oraz 23 grudnia 2022 roku w sprawie nałożenia dodatkowego narzutu kapitałowego w ramach filara II (P2G). |
Zalecenia organu nadzoru w zakresie konieczności utrzymywania na poziomie jednostkowym i skonsolidowanym funduszy własnych na pokrycie narzutu kapitałowego na poziomie 0,50 p.p. (luty 2022) oraz 1,19 p.p. (grudzień 2022) ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych. Narzut ten powinien składać się w całości z kapitału podstawowego Tier I. |
Podstawowe wskaźniki finansowe PKO Banku Hipotecznego SA
Sprawozdanie z sytuacji finansowej PKO Banku Hipotecznego SA
Rachunek zysków i strat PKO Banku Hipotecznego SA
Wymogi w zakresie funduszy własnych (filar I)
Kapitał wewnętrzny (filar II)
Ujawnienia (filar III)
|
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Suma aktywów (mln PLN) |
20 680,5 |
25 620,4 |
ROA[10] |
- |
0,4% |
ROE[11] |
- |
4,5% |
Łączny współczynnik kapitałowy |
18,9% |
20,9% |
Współczynnik dźwigni finansowej (LR) |
7,7% |
8,0% |
Wskaźnik kosztów do dochodów (C/I)[12] |
- |
23,9% |
mln PLN |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Kasa, środki w Banku Centralnym |
60,7 |
50,4 |
Należności od banków |
0,1 |
0,5 |
Instrumenty pochodne zabezpieczające |
508,1 |
841,5 |
Papiery wartościowe |
1 017,4 |
1 870,7 |
Kredyty i pożyczki wobec klientów |
18 955,4 |
22 848,6 |
Pozostałe aktywa[13] |
138,8 |
8,7 |
SUMA AKTYWÓW |
20 680,5 |
25 620,4 |
mln PLN |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Zobowiązania wobec banków |
5 635,9 |
6 544,5 |
Instrumenty pochodne zabezpieczające |
25,7 |
2,0 |
Zobowiązania z tytułu wyemitowanych listów zastawnych |
12 063,6 |
13 146,4 |
Zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji |
1 495,9 |
3 728,2 |
Pozostałe zobowiązania i rezerwy[14] |
55,1 |
85,6 |
Kapitał własny |
1 404,3 |
2 113,7 |
SUMA ZOBOWIĄZAŃ I KAPITAŁU WŁASNEGO |
20 680,5 |
25 620,4 |
Suma bilansowa PKO Banku Hipotecznego SA na 31 grudnia 2022 roku wyniosła 20 680,5 mln PLN. Kluczową pozycją po stronie aktywów Banku były kredyty mieszkaniowe. Ich wartość bilansowa z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe na 31 grudnia 2022 roku wyniosła 18 955,4 mln PLN, z czego 10 023,1 mln PLN stanowiły kredyty udzielone przez PKO Bank Hipoteczny SA, natomiast 8 932,2 mln PLN stanowiły kredyty nabyte od PKO Banku Polskiego SA.
Wartość bilansowa listów zastawnych na koniec grudnia 2022 roku wyniosła 12 063,6 mln PLN, co stanowi 58,3% sumy bilansowej. Oznacza to spadek o 8,2% w stosunku do końca 2021 roku, ze względu na wykup listów zastawnych zapadających w 2022 roku oraz ze względu na wpływ kursu EUR/PLN na wycenę listów zastawnych denominowanych w EUR.
Na 31 grudnia 2022 roku znaczącą pozycję w pasywach Banku stanowiły zobowiązania finansowe wobec PKO Banku Polskiego SA. Były to zobowiązania z tytułu kredytów i overdraftu w ramach dostępnego limitu, zobowiązania z tytułu objętych przez PKO Banku Polski SA listów zastawnych i obligacji oraz pozostałe zobowiązania wobec PKO Banku Polskiego SA. Ich łączna wartość wyniosła 5 524,8 mln PLN. Istotnym źródłem finansowania działalności Banku były również wyemitowane przez Bank obligacje niezabezpieczone. Ich saldo na 31 grudnia 2022 roku wyniosło 1 495,9 mln PLN, co oznacza spadek o 59,9% w stosunku do końca 2021 roku.
mln PLN |
01.01.2022 – 31.12.2022 |
01.01.2021 – 31.12.2021 |
Zmiana r/r |
Wynik z tytułu odsetek |
(320,8) |
305,6 |
(626,4) |
Wynik z tytułu prowizji i opłat |
(0,2) |
(5,7) |
5,5 |
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
Wynik z pozycji wymiany |
0,3 |
0,5 |
(0,2) |
Wynik z tytułu odpisów na straty kredytowe |
(6,1) |
(3,2) |
(2,9) |
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto |
0,2 |
0,2 |
0,0 |
Ogólne koszty administracyjne |
(43,3) |
(47,1) |
3,8 |
Koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych |
(37,3) |
(24,8) |
(12,5) |
Podatek od niektórych instytucji finansowych |
(69,6) |
(83,8) |
14,2 |
Wynik z działalności operacyjnej |
(476,8) |
141,7 |
(618,5) |
Zysk brutto |
(476,8) |
141,7 |
(618,5) |
Podatek dochodowy |
71,0 |
(46,8) |
117,8 |
Zysk netto |
(405,8) |
94,9 |
(500,7) |
PKO Bank Hipoteczny SA zakończył 2022 rok stratą netto w wysokości (405,8) mln PLN. Strata spowodowana jest ujęciem korekty obniżającej wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych o kwotę 667,8 mln PLN w związku z wejściem w życie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.
W analizowanym okresie Bank wypracował przychody z tytułu odsetek w wysokości 814,5 mln PLN. Kwota ta składa się głównie z przychodów odsetkowych od kredytów mieszkaniowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu 1408,5 mln PLN oraz wyniku z tytułu modyfikacji (655,0) mln PLN, w tym korekty obniżającej wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych w związku z wejściem w życie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (667,8) mln PLN. W tym czasie Bank poniósł koszty z tytułu odsetek w wysokości 1 135,2 mln PLN. Wynikały one głównie z wyemitowanych listów zastawnych oraz kosztów z tytułu transakcji zabezpieczających. Koszty odsetkowe z tego tytułu wyniosły łącznie 700,1 mln PLN. Bank poniósł również między innymi 334,5 mln PLN kosztów odsetkowych z tytułu otrzymanych kredytów oraz wykorzystania limitu w rachunku oraz 100,6 mln PLN z tytułu wyemitowanych obligacji.
Obrót Banku w 2022 roku (rozumiany jako łączna wartość przychodów z tytułu odsetek oraz przychodów z tytułu prowizji i opłat) wyniósł 823,2 mln PLN. Zrealizowany obrót pochodził w całości z działalności na terytorium Polski.
W 2022 roku Bank poniósł 43,3 mln PLN ogólnych kosztów administracyjnych. Istotną pozycję w strukturze kosztów administracyjnych stanowiły koszty rzeczowe w wysokości 25,6 mln PLN, w tym koszty związane z usługami świadczonymi przez PKO Bank Polski SA w ramach umowy outsourcingowej w wysokości 19,6 mln PLN. Koszty z tytułu świadczeń pracowniczych wyniosły 16,3 mln PLN.
Bank w 2022 roku ponosił również koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych o łącznej wartości 37,3 mln PLN. Główną pozycją tych kosztów jest składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, której wartość wyniosła 27,6 mln PLN, co stanowi wzrost o 6,5 mln PLN w stosunku do 2021 roku. Ponadto, w związku z wejściem w życie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, Bank ujął w księgach rachunkowych koszt dodatkowych wpłat na rzecz Funduszu Wsparcia Kredytobiorców („FWK”) w kwocie 6,0 mln PLN. Wysoki poziom kosztów z tytułu obciążeń regulacyjnych negatywnie wpływa na rentowność Banku.
Istotny koszt w działalności Banku stanowił podatek od niektórych instytucji finansowych, którego wartość w okresie sprawozdawczym wyniosła 69,6 mln PLN.
Koszty Banku z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe w 2022 roku wyniosły 6,1 mln PLN, co przełożyło się na wskaźnik kosztów ryzyka kredytowego wynoszący 0,03%. W 2021 roku było to odpowiednio 3,2 mln PLN oraz 0,01%. Wyższe koszty z tytułu odpisów w 2022 roku wynikają głównie z utworzenia dodatkowych odpisów kredytowych w kwocie 1,9 mln zł. na kredytach udzielonych obywatelom pochodzącym z obszaru dotkniętego konfliktem zbrojnym między Rosją, a Ukrainą, a także gorszych prognoz makroekonomicznych uwzględnianych w modelu szacowania odpisów w kontekście wyceny oczekiwanej straty kredytowej. Pomimo tego, koszt ryzyka w ujęciu wskaźnikowym jest wciąż na bardzo niskim poziomie, co jest konsekwencją utrzymywania wysokiego poziomu kontroli ryzyka kredytowego, przekładającego się na bardzo dobrą jakość portfela kredytowego.
Wypłata dywidendy
28 kwietnia 2022 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKO Banku Hipotecznego SA podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku za rok obrotowy 2021, w której:
• 7,6 mln PLN tj. 8% zysku przeznaczono na kapitał zapasowy Banku zgodnie z art. 348 oraz art. 396 Kodeksu Spółek Handlowych;
• 87,3 mln PLN tj. pozostałą część zysku przeznaczono na wypłatę dywidendy. 29 kwietnia 2022 roku Bank przekazał na rejestr rynku niepublicznego prowadzony przez PKO BP Biuro Maklerskie środki na wypłatę dywidendy na rzecz PKO Banku Polskiego SA.
Struktura finansowania Banku
Poniższa tabela przedstawia strukturę źródeł finansowania Banku:
|
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Emisje listów zastawnych |
58,3% |
51,3% |
Środki od podmiotu dominującego |
26,6% |
25,5% |
Emisje obligacji |
7,2% |
14,6% |
Kapitały własne |
6,8% |
8,3% |
Pozostałe |
1,1% |
0,3% |
Łącznie |
100,0% |
100,0% |
Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku Bank nie posiadał zobowiązań, w przypadku których nie wywiązywałby się z płatności wynikających z zawartych umów.
Wpływ ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom na osiągnięte wyniki finansowe Banku
14 lipca 2022 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ustawę z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom („Ustawa o wsparciu”), która zawiera pakiet wsparcia dla kredytobiorców spłacających kredyty hipoteczne, w tym m.in. zawieszenie spłaty kredytu tzw. „wakacje kredytowe”, dopłaty do kredytów z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców oraz zapowiedź stosowania zamiennika dla wskaźnika WIBOR.
Zgodnie z założeniami Ustawy o wsparciu:
• ustawowe wakacje kredytowe dotyczą kredytów hipotecznych udzielonych w złotych polskich na własne potrzeby mieszkaniowe,
• dają możliwość zawieszenia spłaty kredytu nawet na 8 miesięcy w latach 2022 – 2023 – po dwa miesiące w III i IV kwartale 2022 roku i po jednym miesiącu w każdym z czterech kwartałów 2023 roku,
• z zawieszenia spłaty kredytu może skorzystać klient, jeśli umowa została zawarta przed 1 lipca 2022 roku, a okres kredytowania kończy się po 31 grudnia 2022 roku,
• z wakacji kredytowych można skorzystać wyłącznie w przypadku jednego kredytu,
• harmonogram spłaty rat kredytowych ulega wydłużeniu o liczbę wykorzystanych miesięcy wakacji kredytowych.
Uprawnienia klientów do skorzystania przez nich z zawieszenia spłat kredytu stanowią zdaniem Banku ustawową modyfikację przepływów pieniężnych, która nastąpiła w dniu podpisania Ustawy przez Prezydenta tj. 14 lipca 2022 roku. Tym samym Bank skorygował wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych o kwotę 667,8 mln PLN, dokonując pomniejszenia przychodu odsetkowego. Wartość korekty została ustalona jako różnica wartości bieżącej szacowanych przepływów pieniężnych, wynikających z umów kredytowych, uwzględniającej zawieszenie płatności rat oraz bieżącej wartości bilansowej brutto portfela kredytowego. Kalkulacja straty oparta była na założeniu, że 63% uprawnionych klientów zdecyduje się w pełnym zakresie skorzystać z wakacji kredytowych tj. na 8 miesięcy (współczynnik partycypacji klientów).
Wrażliwość wysokości straty na zmianę współczynnika partycypacji klientów o +/- 10 pp. przedstawia poniższa tabela (w tys. PLN):
WPŁYW NA STRATĘ Z TYTUŁU WAKACJI KREDYTOWYCH („+” WZROST; „()” SPADEK) |
Wzrost współczynnika |
Spadek współczynnika partycypacji o 10 pp. |
106 000 |
(106 000) |
Do 31 grudnia 2022 roku 67 tysięcy klientów Banku złożyło wniosek o zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego, a łączna liczba zawieszonych rat kredytów wyniosła 434 tysiące (z czego 191 tysięcy dotyczyło 2023 roku), co stanowiło 47% maksymalnej liczby rat do zawieszenia dla wszystkich uprawnionych klientów.
Bank na 31 grudnia 2022 roku dokonał oceny wystarczalności poziomu straty z tytułu wakacji kredytowych w ujęciu wartościowym, przyjmując następujące założenia:
• stopień partycypacji klientów w wakacjach kredytowych w 2023 roku będzie zbliżony do poziomu z 2022 roku - analiza ta oparta jest na podziale klientów na 4 grupy obrazujące ich dotychczasowy stopień aktywności, na podstawie którego określony został potencjalny stopień aktywności na 2023 roku,
• dla grupy klientów, którzy wnioskowali o wakacje kredytowe w 2022 roku, ale na koniec roku nie złożyli wniosków o zawieszenia rat kapitałowo-odsetkowych na 2023 rok uwzględniony został efekt przeszacowania stóp procentowych, kalkulowany na bazie zmiany stóp bazowych pomiędzy datą ujęcia straty na wakacjach kredytowych, a 31.12.2022 roku,
• strata dotycząca wszystkich zrealizowanych w 2022 roku oraz zawnioskowanych na 2023 rok zawieszeń rat kapitałowo-odsetkowych została obniżona o efekt przedpłat obserwowany na podstawie zachowania klientów w drugiej połowie 2022 roku oraz prognozowany na 2023 rok, skorygowany ostrożnościowo z uwagi na niepewność w odniesieniu do możliwych przedpłat w 2023 roku,
• na podstawie danych miesięcznych o napływie nowych wniosków w 2022 roku, przy zastosowaniu funkcji ekstrapolacyjnej ustalony został trend wniosków jakie mogą pojawić się do końca programu, na podstawie którego przy zastosowaniu stóp procentowych na 31 grudnia 2022 roku oszacowana została potencjalna strata.
Wyniki powyższej analizy potwierdziły, iż rozpoznana przez Bank strata z tytułu wakacji kredytowych w wysokości 667,8 mln PLN jest na adekwatnym poziomie. Na wzrost współczynnika partycypacji klientów w przyszłości, a tym samym na poziom kosztów z tego tytułu, mogą potencjalnie mieć wpływ takie czynniki jak wzrost poziomu bezrobocia, zmiana zachowań klientów oraz wzrost rynkowych stóp procentowych.
Ustawa o wsparciu wprowadziła również zmiany w zakresie działania Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, który oferuje wsparcie kredytobiorcom maksymalnie do 2 000 PLN miesięcznie, wypłacane nawet przez 36 miesięcy. Spłata wsparcia następuje po dwóch latach w równych i nieoprocentowanych 144 ratach. Część wsparcia może zostać umorzona tym klientom, którzy terminowo spłacą 100 pierwszych rat. Klient może skorzystać ze wsparcia gdy spełniony jest jeden z poniższych warunków:
• co najmniej jeden z kredytobiorców ma status bezrobotnego;
• miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego przekraczają 50 procent miesięcznych dochodów;
• miesięczny dochód po odjęciu kosztów kredytu nie przekracza w 2022 roku 1 552 PLN /osobę w gospodarstwie jednoosobowym oraz 1 200 PLN /osobę w gospodarstwach wieloosobowych.
W 2022 roku Bank odprowadził na rzecz Funduszu Wsparcia Kredytobiorców składkę w wysokości 6,3 mln PLN, która została zaprezentowana w pozycji „Koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych”.
Ustawa o wsparciu zakłada również zastąpienie wskaźnika WIBOR innym wskaźnikiem, co zostało opisane w Nocie 5 „Reforma wskaźników referencyjnych IBOR” sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku.
Informacje ogólne
Zgodnie z Rozporządzeniem CRR Bank wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dla następujących rodzajów ryzyka:
• z tytułu ryzyka kredytowego – metodą standardową,
• z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej (CVA) – metodą standardową,
• z tytułu ryzyka rozliczenia i dostawy – metodą standardową,
• z tytułu ryzyka operacyjnego – metodą wskaźnika bazowego (BIA),
• z tytułu ryzyka rynkowego (tylko ryzyko walutowe) – metodami podstawowymi.
Na 31 grudnia 2022 roku wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej, rozliczenia i dostawy oraz ryzyka rynkowego były zerowe, zatem na łączny wymóg w zakresie funduszy własnych składały się wymogi z tytułu ryzyka kredytowego oraz operacyjnego.
Wymogi w zakresie funduszy własnych |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Ryzyko kredytowe (mln PLN) |
614,5 |
714,6 |
Ryzyko operacyjne (mln PLN) |
47,0 |
44,3 |
Łączny wymóg w zakresie funduszy własnych (mln PLN) |
661,5 |
758,9 |
Współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) |
18,9% |
20,9% |
Współczynnik kapitału Tier 1 (T1) |
18,9% |
20,9% |
Łączny współczynnik kapitałowy (TCR) |
18,9% |
20,9% |
Poniższe tabele prezentują wartości ekspozycji, aktywa ważone ryzykiem (RWA – ang. Risk Weighted Assets) oraz wymogi w zakresie funduszy własnych, w podziale na poszczególne klasy ekspozycji:
31.12.2022 |
Ekspozycja brutto |
Wartość ekspozycji[15] |
Aktywa ważone ryzykiem (RWA) |
Wymóg w zakresie funduszy własnych |
Ekspozycje detaliczne[16] |
1 864,8 |
1 834,1 |
1 375,6 |
110,1 |
Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach |
17 152,4 |
17 108,7 |
5 988,0 |
479,0 |
Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych |
1 170,8 |
1 170,7 |
232,2 |
18,6 |
Ekspozycje wobec instytucji |
1 417,9 |
1 417,9 |
- |
- |
Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania |
61,7 |
38,1 |
39,3 |
3,1 |
Inne ekspozycje |
45,9 |
46,0 |
45,9 |
3,7 |
Razem |
21 713,5 |
21 615,5 |
7 681,0 |
614,5 |
31.12.2021 |
Ekspozycja brutto |
Wartość ekspozycji[17] |
Aktywa ważone ryzykiem (RWA) |
Wymóg w zakresie funduszy własnych |
Ekspozycje detaliczne[18] |
2 208,9 |
2 171,7 |
1 628,8 |
130,3 |
Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach |
20 720,6 |
20 688,4 |
7 240,9 |
579,3 |
Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych |
1 921,1 |
1 921,1 |
- |
- |
Ekspozycje wobec instytucji |
2 030,5 |
2 030,5 |
- |
- |
Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania |
57,3 |
48,3 |
53,2 |
4,3 |
Inne ekspozycje |
8,7 |
8,7 |
8,7 |
0,7 |
Razem |
26 947,1 |
26 868,7 |
8 931,6 |
714,6 |
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego
W zakresie korekty z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego, Bank wykorzystuje odpis z tytułu utraty wartości aktywów, który został uwzględniony w kapitale Tier I Banku, zgodnie z Rozporządzeniem CRR oraz przepisami wykonawczymi do Rozporządzenia.
Stosowane przez Bank podejście do identyfikacji ekspozycji zagrożonych utratą wartości oraz metody szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe i rezerw na udzielone zobowiązania finansowe opisane zostały w Nocie 40.2 „Utrata wartości ekspozycji kredytowych” sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku.
Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego
Bank wykorzystuje zabezpieczenie hipoteczne dla celów klasyfikacji ekspozycji do klas ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomości i stosowania preferencyjnej wagi ryzyka. Szczegółowe informacje dotyczące głównych rodzajów zabezpieczeń przyjętych przez Bank oraz sposobu ustalania bankowo – hipotecznej wartości nieruchomości opisane zostały w Nocie 42 „Zarządzanie ryzykiem rezydualnym” sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku.
Kapitał wewnętrzny to szacowana kwota kapitału niezbędna do pokrycia istotnych ryzyk zidentyfikowanych w działalności Banku oraz wpływu zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniająca przewidywany poziom ryzyka.
PKO Bank Hipoteczny SA cyklicznie monitoruje istotność poszczególnych rodzajów ryzyka odnoszących się do działalności Banku.
Bank dokonuje odrębnego szacowania kapitału wewnętrznego na następujące rodzaje ryzyka uznane za istotne:
• ryzyko kredytowe,
• ryzyko płynności,
• ryzyko operacyjne,
• ryzyko stopy procentowej,
• ryzyko biznesowe,
• ryzyko modeli.
W związku z wakacjami kredytowymi Bank uznał ryzyko biznesowe za istotne i od listopada 2022 roku rozpoczął kalkulację kapitału wewnętrznego na pokrycie potencjalnych strat z tytułu ryzyka biznesowego.
Kapitał wewnętrzny na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka jest ustalany zgodnie z metodami określonymi w przepisach wewnętrznych Banku. Łączny kapitał wewnętrzny stanowi sumę wysokości kapitału wewnętrznego niezbędnego do pokrycia istotnych dla Banku rodzajów ryzyka.
Struktura kapitału wewnętrznego |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
Na pokrycie ryzyka kredytowego |
76,0% |
87,1% |
Na pokrycie ryzyka płynności |
2,7% |
2,5% |
Na pokrycie ryzyka operacyjnego |
5,8% |
5,4% |
Na pokrycie ryzyka stopy procentowej |
5,1% |
4,8% |
Na pokrycie ryzyka biznesowego |
10,1% |
- |
Na pokrycie ryzyka modeli |
0,2% |
0,2% |
Razem |
100,0% |
100,0% |
Na 31 grudnia 2022 roku relacja funduszy własnych do kapitału wewnętrznego Banku utrzymywała się zarówno powyżej limitu ustawowego jak i wewnętrznego.
W celu oszacowania kwoty kapitału niezbędnej do prowadzenia bezpiecznej działalności w warunkach dekoniunktury, Bank regularnie przeprowadza testy warunków skrajnych.
Uwzględniając skalę oraz specyfikę działalności, Bank publikuje w sprawozdaniu finansowym oraz sprawozdaniu Zarządu z działalności Banku w szczególności informacje w zakresie[19]:
• celów i strategii w zakresie zarządzania ryzykiem,
• funduszy własnych dla potrzeb adekwatności kapitałowej,
• buforów kapitałowych,
• dźwigni finansowej,
• wymogów kapitałowych,
• korekt z tytułu ryzyka kredytowego,
• stosowanych technik ograniczania ryzyka kredytowego,
• polityki wynagradzania Banku, zgodnie z Rekomendacją Z,
• głównych postanowień Zasad zarządzania konfliktami interesów zgodnie z Rekomendacją Z,
• wymogów, o których mowa w art. 111a ustawy Prawo bankowe oraz w Rekomendacji H,
• ryzyka operacyjnego, zgodnie z Rekomendacją M,
• ryzyka kredytowego oraz informacji w zakresie utraty wartości aktywów finansowych zgodnie z Rekomendacją R oraz z MSSF 9,
• systemu zarządzania ryzykiem płynności oraz pozycji płynności, zgodnie z Rekomendacją P,
• wpływu stosowania rozwiązań przejściowych związanych z wdrożeniem Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 9 (MSSF 9) na adekwatność kapitałową.
Bank, działając w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego, dostarcza również informacje podmiotowi dominującemu w celu ujęcia ich w danych skonsolidowanych.
Szczegółowe informacje o zakresie ujawnianych informacji, sposobie ich weryfikacji oraz publikacji zawiera dokument Polityka informacyjna PKO Banku Hipotecznego SA w zakresie adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu, udostępniony na stronie internetowej Banku (www.pkobh.pl).
Sprzedaż mieszkaniowych kredytów hipotecznych w modelu agencyjnym
Nabywanie wierzytelności z tytułu mieszkaniowych kredytów hipotecznych
Struktura portfela mieszkaniowych kredytów hipotecznych
Listy zastawne
Działalność na rynkach finansowych
Obligacje - umowa programu emisji zawarta z PKO Bankiem Polskim SA
PKO Bank Hipoteczny SA od 1 kwietnia 2015 roku udziela kredytów mieszkaniowych w polskich złotych przeznaczonych na cele mieszkaniowe. Sprzedaż kredytów prowadzona jest w oparciu o model agencyjny, poprzez największą w Polsce sieć oddziałów, agentów i pośredników PKO Banku Polskiego SA. Jako zabezpieczenie kredytów Bank przyjmuje lokale mieszkalne oraz domy jednorodzinne.
Od 2020 roku zgodnie ze strategią na lata 2020-2022 sprzedaż kredytów hipotecznych w modelu agencyjnym była systematycznie zmniejszana. W 2022 roku Bank udzielił kredytów hipotecznych o wartości 236 mln PLN.
Zgodnie z zapisami Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego, Bank udziela kredytów, których relacja wysokości kredytu do wartości rynkowej nieruchomości nie przekracza 80%. W przypadku zastosowania ubezpieczenia kredytowanego wymaganego wkładu finansowego Bank dopuszcza udzielenie kredytu, dla którego wartość tego wskaźnika nie przekracza 90%. Ponadto, Bank zgodnie z Ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych udziela wyłącznie kredytów, dla których relacja wartości kredytu do bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości nie przekracza 100%.
Poniższa tabela zawiera główne kryteria stosowane przez PKO Bank Hipoteczny SA w procesie udzielania kredytów zabezpieczonych hipoteką.
Kryteria |
Model agencyjny |
Wysokość udzielonego kredytu / wartość rynkowa nieruchomości |
Max 80%[20] |
Wysokość udzielanego kredytu / bankowo-hipoteczna wartość nieruchomości |
Max 100% |
Tytuł prawny do nieruchomości |
Własność lub użytkowanie wieczyste |
Zabezpieczenie kredytu |
Hipoteka wpisana na 1. miejscu w dziale IV Księgi Wieczystej |
Waluta |
PLN |
Przeznaczenie |
Cele mieszkaniowe |
Bank posiada w swojej ofercie kredyty z oprocentowaniem zmiennym oraz kredyty z oprocentowaniem opartym o pięcioletnią stałą stopę bazową, a także umożliwia zmianę sposobu oprocentowania kredytów ze zmiennego oprocentowania na oprocentowanie stałe w okresie pięciu lat.
Elementem prowadzenia działalności biznesowej PKO Banku Hipotecznego SA jest nabywanie od PKO Banku Polskiego SA wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie na podstawie umowy ramowej zawartej w 2015 roku.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie nabywał od PKO Banku Polskiego SA portfeli wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie.
Poniższa tabela zawiera główne kryteria stosowane przez PKO Bank Hipoteczny SA w procesie nabywania kredytów zabezpieczonych hipotecznie.
Kryteria |
Model poolingowy |
Wysokość udzielanego kredytu / bankowo-hipoteczna wartość nieruchomości |
Max 100% |
Tytuł prawny do nieruchomości |
Własność lub użytkowanie wieczyste |
Zabezpieczenie kredytu |
Hipoteka wpisana na 1. miejscu w dziale IV Księgi Wieczystej |
Waluta |
PLN |
Opóźnienia w spłacie lub przesłanki utraty wartości |
Brak |
Przeznaczenie |
Cele mieszkaniowe |
Struktura portfela według LtV
Struktura portfela kredytów mieszkaniowych znajdujących się w bilansie PKO Banku Hipotecznego SA według wartości wskaźnika LtV opartego o wycenę rynkową[21] oraz LtV opartego o BHWN została przedstawiona w poniższych tabelach.
Kredyty brutto wobec klientów według LtV opartego o wycenę rynkową |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
poniżej 50% |
82,6% |
63,9% |
51% - 60% |
13,8% |
21,8% |
61% - 70% |
2,9% |
11,5% |
71% - 80% |
0,6% |
2,8% |
81% - 90% |
0,1% |
0,0% |
powyżej 90% |
0,0% |
0,0% |
Razem brutto |
100% |
100% |
Średni poziom LtV opartego o wycenę rynkową |
37,4% |
44,0% |
Kredyty brutto wobec klientów według LtV opartego o BHWN |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
poniżej 50% |
21,8% |
18,9% |
51% - 60% |
12,7% |
11,7% |
61% - 70% |
16,8% |
16,0% |
71% - 80% |
22,5% |
23,1% |
81% - 90% |
23,1% |
25,0% |
powyżej 90% |
3,1% |
5,3% |
Razem brutto |
100% |
100% |
Średni poziom LtV opartego o BHWN |
65,1% |
67,3% |
W 2022 roku średnia wartość LtV opartego o wycenę rynkową portfela kredytowego spadła o 6,6 p.p. (w 2021 spadek o 6,0 p.p.), co jest wynikiem amortyzacji portfela przy jednocześnie dalszym wzroście rynkowych wartości nieruchomości zabezpieczających kredyty Banku. W przypadku wskaźnika LtV opartego o BHWN spadek jest znacznie mniejszy i wynika jedynie z amortyzacji portfela. Ustalona na moment udzielenia kredytu bankowo-hipoteczna wartość nieruchomości nie wymagała aktualizacji - w ocenie Banku jest na bezpiecznym poziomie, niższym niż wartość rynkowa oraz spełnia wymogi Regulaminu ustalania BHWN w PKO Banku Hipotecznym SA.
Oprocentowanie kredytów
Bank posiada w ofercie kredyty oparte o WIBOR 6M oraz o okresowo stałą stopę procentową. W przeszłości Bank oferował również kredyty oparte o WIBOR 3M.
Podstawowymi referencyjnymi stopami procentowymi stosowanymi przez Bank są WIBOR 6M, WIBOR 3M oraz stała stopa bazowa, których przeciętna wartość w 2022 roku wyniosła odpowiednio 6,28%, 6,02% oraz 6,23%.
Podstawowym celem PKO Banku Hipotecznego SA jest emisja listów zastawnych, które stanowią główne źródło finansowania kredytów zabezpieczonych nieruchomościami.
Krajowe emisje listów zastawnych
Od początku swojego funkcjonowania PKO Bank Hipoteczny SA przeprowadził emisje trzynastu serii krajowych listów zastawnych, w tym dwie emisje zielonych hipotecznych listów zastawnych.
Łączna wartość wyemitowanych i pozostających w obrocie listów zastawnych w ramach emisji krajowych PKO Banku Hipotecznego SA (wg wartości nominalnej) na koniec 2022 roku wynosiła 2 490 mln PLN.
Wszystkie z wyemitowanych serii krajowych listów zastawnych są przedmiotem obrotu na rynku równoległym regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie oraz na rynku regulowanym BondSpot. Są one również dopuszczone do transakcji repo przez Narodowy Bank Polski.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie przeprowadzał krajowych emisji listów zastawnych.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA wykupił dwie serie listów zastawnych o łącznej wartości nominalnej wynoszącej 600 mln PLN.
|
Pozostające w obrocie emisje hipotecznych listów zastawnych PKO Banku Hipotecznego SA w PLN przeprowadzone do 31 grudnia 2022 roku:
Numer serii |
Numer listów zastawnych (kod ISIN) |
Data emisji |
Data wykupu |
Wartość serii (mln PLN) |
Oprocentowanie |
Waluta |
Rating emisji |
Miejsce notowań |
6 |
PLPKOHP00066 |
27.10.2017 |
27.06.2023 |
500 |
WIBOR3M +0,60% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
7 |
PLPKOHP00074 |
27.04.2018 |
25.04.2024 |
700 |
WIBOR3M +0,49% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
9 |
PLPKOHP00090 |
27.07.2018 |
25.07.2025 |
500 |
WIBOR3M +0,62% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
10 |
PLPKOHP00108 |
24.08.2018 |
24.08.2028 |
60 |
3,4875% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
11 |
PLPKOHP00116 |
26.10.2018 |
28.04.2025 |
230 |
WIBOR3M +0,66% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
12 |
PLPKOHP00132 |
10.06.2019 |
30.09.2024 |
250 |
WIBOR3M +0,60% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
13 |
PLPKOHP00199 |
02.12.2019 |
02.12.2024 |
250 |
WIBOR3M +0,51% |
PLN |
Aa1 |
Bondspot, rynek równoległy regulowany GPW |
Zagraniczne emisje listów zastawnych
Od początku swojego funkcjonowania PKO Bank Hipoteczny SA przeprowadził emisje ośmiu serii zagranicznych listów zastawnych, w tym sześciu emisji benchmarkowych oraz dwóch w trybie private placement.
|
Łączna wartość wyemitowanych i pozostających w obrocie listów zastawnych w ramach emisji zagranicznych PKO Banku Hipotecznego SA (wg wartości nominalnej) na koniec 2022 roku wynosiła 2 025 mln EUR.
Wszystkie z wyemitowanych serii zagranicznych listów zastawnych notowane są na Giełdzie w Luksemburgu oraz, dodatkowo serie 3, 4, 6 i 8 notowane są na rynku równoległym regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Są one również dopuszczone do transakcji repo przez Europejski Bank Centralny.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA przeprowadził jedną emisję zielonych hipotecznych listów zastawnych w EUR serii 8 o wartości nominalnej 500 mln EUR, dla których dzień emisji ustalony został na 4 lipca 2022 roku. Była to pierwsza emisja zielonych hipotecznych listów zastawnych w EUR z regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA wykupił dwie serie listów zastawnych denominowanych w EUR o łącznej wartości nominalnej wynoszącej 654 mln EUR.
Pozostające w obrocie emisje hipotecznych listów zastawnych PKO Banku Hipotecznego SA w EUR przeprowadzone do 31 grudnia 2022 roku:
Numer serii |
Numer listów zastawnych (kod ISIN) |
Data emisji |
Data wykupu |
Wartość serii (mln EUR) |
Kupon |
Cena |
Waluta |
Rating emisji |
Miejsce notowań |
2 |
XS1559882821 |
02.02.2017 |
02.02.2024 |
25 |
0,82% |
100,00% |
EUR |
Aa1 |
LuxSE |
3 |
XS1588411188 |
30.03.2017 |
24.01.2023 |
500 |
0,625% |
99,972% |
EUR |
Aa1 |
LuxSE, rynek |
4 |
XS1690669574
|
27.09.2017 |
27.08.2024 |
500 |
0,75% |
99,906% |
EUR |
Aa1 |
LuxSE, rynek |
6 |
XS1795407979 |
22.03.2018 |
24.01.2024 |
500 |
0,75% |
99,892% |
EUR |
Aa1 |
LuxSE, rynek |
8 |
XS2495085784 |
04.07.2022 |
25.06.2025 |
500 |
2,125% |
99,980% |
EUR |
Aa1 |
LuxSE, rynek |
Środki pozyskane z emisji listów zastawnych zostały wykorzystane przez PKO Bank Hipoteczny SA na udzielanie kredytów mieszkaniowych oraz na nabywanie wierzytelności z tytułu takich kredytów od PKO Banku Polskiego SA.
Premium Label
Zgodnie z art. 7d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych, listy zastawne mogą być oznaczone, jako europejski list zastawny lub europejski list zastawny (premium). Listy zastawne PKO Banku Hipotecznego oznaczone są jako europejski list zastawny (premium). Oznaczenie „premium” pozwala w łatwy i jednoznaczny sposób zidentyfikować, czy listy zastawne spełniają wymogi z art. 129 CRR, co ma na celu ułatwienie inwestorom oceny jakości listów zastawnych i tym samym zwiększenie ich atrakcyjności jako instrumentu inwestycyjnego zarówno w Unii, jak i poza nią.
Wykaz emisji listów zastawnych, w ramach, których wyemitowano listy zastawne oznaczone jako europejski list zastawny lub europejski list zastawny (premium) znajduje się na stronie KNF pod adresem:
https://www.knf.gov.pl/podmioty/Podmioty_sektora_bankowego/banki_hipoteczne_wykaz_emisji_listow_zastawnych
The Covered Bond Label
6 lutego 2018 roku PKO Bank Hipoteczny jako pierwszy emitent listów zastawnych z Polski dołączył do The Covered Bond Label. The Covered Bond Label to certyfikat jakości, którego celem jest budowanie wśród inwestorów świadomości w zakresie bezpieczeństwa i wysokiej jakości aktywów, jakimi są listy zastawne.
Dane Banku na stronie The Covered Bond Label znajdują się pod adresem:
https://coveredbondlabel.com/issuer/132-pko-bank-hipoteczny-spolka-akcyjna
Energy Efficient Mortgage Label
Energy Efficient Mortgage Label został stworzony przez European Mortgage Federation – European Bond Council (EMF-ECBC) jako jasny i przejrzysty znak jakości dla konsumentów, kredytodawców i inwestorów, mający na celu identyfikację energooszczędnych kredytów hipotecznych przeznaczonych na budownictwo mieszkaniowe.
PKO Bank Hipoteczny jako pierwszy bank z Polski dołączył w 2021 roku do inicjatywy Energy Efficient Mortgage Label. Inicjatywa ta ma na celu wsparcie unijnego Zielonego Ładu oraz neutralności klimatycznej do 2050 roku oraz dostosowanie portfela produktów do zmian regulacyjnych takich jak nowa taksonomia UE.
Dane Banku na stronie Energy Efficient Mortgage Label znajdują się pod adresem:
https://www.energy-efficient-mortgage-label.org/issuers/directory
Zielone Listy Zastawne
W 2019 roku PKO Bank Hipoteczny SA po raz pierwszy opublikował Zasady dotyczące Zielonych Listów Zastawnych (Green Covered Bond Framework - GCBF). W czerwcu 2022 roku Zasady te zostały opublikowane przez Bank w zaktualizowanej wersji w związku z planowaną emisją zielonych hipotecznych listów zastawnych. GCBF określa między innymi zasady selekcji aktywów, które są zabezpieczeniem zielonych emisji. Zielone emisje PKO Banku Hipotecznego SA są zabezpieczone hipotekami spełniającymi najwyższe standardy w zakresie energochłonności i emisji dwutlenku węgla.
Wpływy z Zielonych Listów Zastawnych wykorzystywane są wyłącznie do finansowania bądź refinansowania nowych i/lub istniejących projektów zakwalifikowanych, jako zielone aktywa. Zielone Listy Zastawne PKO Banku Hipotecznego SA spełniają kryteria wyznaczone przez International Capital Market Association (ICMA) jako Zasady dotyczące Zielonych Obligacji (Green Bond Principles). Zasady te to zbiór wytycznych w zakresie określenia celu finansowania, oceny i selekcji aktywów, zarządzania wpływami z emisji oraz raportowania alokacji środków.
PKO Bank Hipoteczny SA w czerwcu 2019 roku oraz w czerwcu 2022 roku uzyskał dla swojego Green Covered Bond Framework zewnętrzną opinię (Second Party Opinion) wyspecjalizowanej certyfikowanej międzynarodowej instytucji Sustainalytics. Zielone Listy Zastawne PKO Banku Hipotecznego SA są certyfikowane przez Climate Bond Initiative.
Bank, co najmniej raz w roku publikuje raport alokacji oraz wpływu emisji zielonych listów zastawnych na środowisko.
Szczegółowe informacje związane z zielonymi listami zastawnymi emitowanymi przez Bank znajdują się pod adresem:
https://www.pkobh.pl/listy-zastawne/zielone-listy-zastawne/
PKO Bank Hipoteczny SA zawiera transakcje skarbowe na hurtowym rynku finansowym. Celem transakcji jest zarządzanie płynnością (w krótkim, średnim i długim horyzoncie czasowym) oraz pozycją walutową Banku. Ponadto Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych nakłada na PKO Bank Hipoteczny SA obowiązek ograniczania ryzyka związanego ze zmianami kursów walut.
W celu sfinansowania działalności związanej z udzielaniem kredytów mieszkaniowych oraz nabywaniem wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych udzielonych przez PKO Bank Polski SA, PKO Bank Hipoteczny SA emituje hipoteczne listy zastawne, obligacje, zaciąga zobowiązania w ramach linii kredytowych oraz zobowiązania z tytułu nabytych wierzytelności.
W ocenie Zarządu Banku na 31 grudnia 2022 roku nie wystąpiły przesłanki mogące świadczyć o ryzyku nieterminowej spłaty zaciągniętych przez Bank zobowiązań. Na 31 grudnia 2022 roku wszystkie regulacyjne i wewnętrzne limity płynności pozostały spełnione. Szczegółowe informacje nt. poziomów norm płynności Banku zostały zaprezentowane w Nocie 43 „Zarządzanie ryzykiem płynności” sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku.
W przypadku emisji listów zastawnych w EUR w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej oraz ryzyka walutowego PKO Bank Hipoteczny SA zawarł transakcje CIRS (Cross-Currency Interest Rate Swap), w których Bank płaci kupon w PLN oparty o zmienną stopę, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę właściwą EUR. W przypadku ogłoszenia przez sąd upadłości PKO Banku Hipotecznego SA, nastąpi automatyczne wydłużenie transakcji CIRS o 12 miesięcy na warunkach określonych w dniu zawarcia transakcji. Dodatkowo Bank zawarł serię kontraktów FX-Forward, które stanowią zabezpieczenie ekspozycji walutowej o zapadalności w terminach płatności kuponów z listów zastawnych denominowanych w EUR.
W przypadku emisji listów zastawnych o stałym oprocentowaniu w PLN w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej PKO Bank Hipoteczny SA zawarł transakcje IRS, w których płaci kupon oparty o zmienną stopę PLN, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę PLN.
30 września 2015 roku PKO Bank Hipoteczny SA zawarł umowę Programu Emisji Obligacji Własnych z PKO Bankiem Polskim SA, na podstawie której mogą być emitowane obligacje zerokuponowe, zmiennokuponowe i stałokuponowe o maksymalnych tenorach wynoszących 36 miesięcy.
W 2022 roku Bank wyemitował w ramach tego Programu obligacje o łącznej wartości nominalnej 2 790,0 mln PLN. Jednocześnie, w tym samym okresie, Bank wykupił obligacje o łącznej wartości nominalnej 5 001,0 mln PLN. Saldo wyemitowanych w ramach programu obligacji na 31 grudnia 2022 roku wyniosło 1 519,5 mln PLN. Bank zamierza kontynuować pozyskiwanie finansowania w ramach tego Programu.
Proces kredytowy i współpraca z PKO Bankiem Polskim SA
System kontroli wewnętrznej
Zarządzanie ryzykiem
Wycena zabezpieczeń mieszkaniowych kredytów hipotecznych
Rejestr zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych
Powiernik
Limity ustawowe
PKO Bank Hipoteczny SA pozyskuje do swojego portfela kredyty mieszkaniowe w ramach strategicznej współpracy z PKO Bankiem Polskim SA. Banki współpracują ze sobą w oparciu o:
• model agencyjny,
• model poolingowy.
Współpraca z PKO Bankiem Polskim SA regulowana jest szczegółowo poprzez umowę outsourcingową zawartą 16 stycznia 2015 roku. Umowa reguluje zakres współpracy oraz szczegółowo określa sposób wykonywania powierzonych czynności, przede wszystkim w zakresie oferowania i administrowania kredytami mieszkaniowymi oraz wykonywaniem czynności wspierających PKO Bank Hipoteczny SA. Dodatkowo w umowie znajdują się zobowiązania PKO Banku Polskiego SA do należytego wykonywania powierzonych czynności, a także szerokie obowiązki raportowe i kontrolne na rzecz PKO Banku Hipotecznego SA.
17 listopada 2015 roku podpisano z PKO Bankiem Polskim SA Umowę Ramową Sprzedaży Wierzytelności. Na jej podstawie od grudnia 2015 roku Bank nabywa od PKO Banku Polskiego SA portfele wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie.
W Banku funkcjonuje skuteczny i przejrzysty ład wewnętrzny, określony w Statucie PKO Banku Hipotecznego S.A. oraz regulacjach wewnętrznych, na który składa się:
• system zarządzania Bankiem,
• organizacja Banku oraz
• zasady działania, uprawnienia, obowiązki i odpowiedzialność oraz wzajemne relacje poszczególnych organów i komórek organizacyjnych Banku, w tym Rady Nadzorczej, Zarządu i osób pełniących kluczowe funkcje.
Kluczowe elementy ładu wewnętrznego, ich cele i powiązania między nimi oraz podstawowe zasady organizacji Banku, definiuje strategia zarządzania Bankiem.
System zarządzania Bankiem obejmuje wszystkie aspekty funkcjonowania Banku, a w szczególności planowanie strategiczne i zarządzanie Strategią Banku, system kontroli wewnętrznej, system zarządzania ryzykiem, zasady etyki, procedury anonimowego zgłaszania naruszeń prawa oraz obowiązujących w Banku procedur i standardów etycznych, adekwatność kapitałową, sposób kształtowania produktów, zarządzanie zasobami ludzkimi oraz politykę wynagradzania.
Bank prowadzi swoją działalność odpowiedzialnie, z uwzględnieniem zasad ładu wewnętrznego, kierując się potrzebą zachowania najwyższej staranności, profesjonalizmu oraz etyki. Bank wypełnia obowiązki nałożone przepisami prawa, przestrzega wymogów wobec instytucji nadzorowanych nałożonych przez Komisję Nadzoru Finansowego w formie rekomendacji i dobrych praktyk kierowanych do sektora bankowego, Zasad Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych, a także wytycznych określonych przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego przyjętych do stosowania w krajowej praktyce nadzorczej, w zakresie odnoszącym się do funkcjonowania Banku i przyjętego modelu biznesowego, z uwzględnieniem skali, specyfiki i charakteru działalności Banku. Powyższe zasady wspierają Bank w dążeniu do umocnienia przejrzystości działania oraz do zachowania bezpieczeństwa prowadzonej działalności.
Zarząd Banku odpowiada za zaprojektowanie, wprowadzenie oraz zapewnienie przestrzegania i prawidłowego funkcjonowania ładu wewnętrznego, z uwzględnieniem wszystkich jego elementów. Zarząd Banku regularnie informuje Radę Nadzorczą Banku o stanie realizacji strategii zarządzania Bankiem i strategii zarządzania ryzykiem oraz o najważniejszych kwestiach z tym związanych, a w razie potrzeby niezwłocznie o zdarzeniach i okolicznościach istotnych dla oceny sytuacji Banku oraz zarządzania Bankiem.
Rada Nadzorcza Banku sprawuje nadzór nad wprowadzeniem i funkcjonowaniem ładu wewnętrznego oraz ocenia jego adekwatność i skuteczność. Ocena ta uwzględnia w szczególności wyniki ocen poszczególnych elementów składających się na ład wewnętrzny oraz – w przypadku wystąpienia – istotne zmiany czynników wewnętrznych i zewnętrznych, mogących mieć wpływ na funkcjonowanie Banku.
Realizując wynikające z Rekomendacji Z Komisji Nadzoru Finansowego obowiązki, Zarząd dokonał analizy wyników okresowych przeglądów i ocen poszczególnych obszarów składających się na ład wewnętrzny Banku, obejmujących swoim zakresem rok 2022. Ocena ładu wewnętrznego została przeprowadzona na podstawie zestawu raportów okresowych, funkcjonujących w ramach systemu informacji zarządczej w Banku. Wyniki analizy zostały podsumowane w „Raporcie z oceny funkcjonowania ładu wewnętrznego w PKO Banku Hipotecznym S.A. za rok 2022”. W zakresie ładu wewnętrznego nie zidentyfikowano uchybień i niezgodności z przepisami prawa i wymogami regulacyjnymi. Poszczególne oceny elementów składowych ładu wewnętrznego wskazują na adekwatne i skuteczne stosowanie zasad ładu wewnętrznego, co daje Zarządowi podstawę do rekomendowania Radzie Nadzorczej pozytywnej oceny ładu wewnętrznego Banku.
Uwzględniając rekomendację Zarządu oraz wyniki okresowych przeglądów i ocen poszczególnych obszarów składających się na ład wewnętrzny Banku ujętych w zintegrowanej formie całościowego „Raportu z oceny funkcjonowania ładu wewnętrznego w PKO Banku Hipotecznym S.A. za rok 2022”, Rada Nadzorcza ocenia wdrożony w Banku ład wewnętrzny jako satysfakcjonujący, co oznacza, iż jest on adekwatny do przyjętego modelu biznesowego Banku i skutecznie funkcjonujący w odniesieniu do poszczególnych jego elementów.
System kontroli wewnętrznej w PKO Banku Hipotecznym SA stanowi jeden z elementów zarządzania Bankiem. Celem systemu kontroli wewnętrznej jest wspomaganie procesów decyzyjnych Banku dla zapewnienia:
• skuteczności i efektywności działania Banku,
• wiarygodności i prawidłowości sprawozdawczości finansowej, procedur administracyjnych i księgowych oraz rzetelnego raportowania wewnętrznego i zewnętrznego,
• przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem,
• zgodności działania Banku z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i przyjętymi przez Bank standardami rynkowymi, z uwzględnieniem rekomendacji nadzorczych.
W ramach systemu kontroli wewnętrznej Bank wyodrębnia:
• funkcję kontroli mającą za zadanie zapewnienie przestrzegania mechanizmów kontrolnych dotyczących w szczególności zarządzania ryzykiem, która obejmuje wszystkie komórki organizacyjne Banku odpowiedzialne za realizację zadań przypisanych tej funkcji,
• komórkę ds. zgodności mającą za zadanie, we współpracy z komórkami organizacyjnymi, identyfikację, ocenę, kontrolę i monitorowanie ryzyka braku zgodności działalności Banku z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi Banku, przyjętymi przez Bank standardami rynkowymi, z uwzględnieniem rekomendacji nadzorczych,
• niezależną komórkę audytu wewnętrznego, mającą za zadanie badanie i ocenę, w sposób niezależny i obiektywny, adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej oraz ładu organizacyjnego, z wyłączeniem komórki audytu wewnętrznego.
System kontroli wewnętrznej jest zorganizowany w Banku na trzech niezależnych poziomach:
• pierwszy poziom tworzą struktury organizacyjne realizujące zadania operacyjne generujące ryzyko, funkcjonujące na podstawie przepisów wewnętrznych,
• drugi poziom obejmuje działalność komórki ds. zgodności oraz identyfikację, pomiar lub szacowanie, kontrolę, monitorowanie i raportowanie istotnych dla Banku rodzajów ryzyka, a także stwierdzanych zagrożeń i nieprawidłowości – zadania realizowane są przez wyspecjalizowane struktury organizacyjne działające na podstawie obowiązujących zasad, metodologii i procedur; celem tych struktur jest zapewnienie by działania realizowane na pierwszym poziomie były właściwie zaprojektowane i skutecznie ograniczały ryzyko, wspierały pomiar i analizę ryzyka oraz efektywność działalności,
• trzeci poziom stanowi audyt wewnętrzny, realizujący niezależne audyty elementów systemu zarządzania Bankiem, w tym systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej. Audyt wewnętrzny funkcjonuje odrębnie od pierwszego i drugiego poziomu i może wspierać realizowane tam działania poprzez konsultacje, ale bez możliwości wpływu na podejmowane decyzje.
Zarząd Banku zapewnia ciągłość działania systemu kontroli wewnętrznej oraz właściwą współpracę wszystkich komórek organizacyjnych w ramach wdrożonego systemu kontroli wewnętrznej. Zarząd określa również działania naprawcze, które są podejmowane w celu usunięcia nieprawidłowości zidentyfikowanych przez system kontroli wewnętrznej, w tym określone środki naprawcze i dyscyplinujące. Zarząd Banku zatwierdza kryteria wyodrębnienia procesów istotnych, uwzględniając strategię zarządzania, model biznesowy oraz wpływ na wynik finansowy Banku, adekwatność kapitałową i tolerancję na ryzyko. Zarząd Banku zatwierdza również wykaz procesów istotnych oraz ich powiązanie z celami systemu kontroli wewnętrznej.
Nadzór nad systemem kontroli wewnętrznej sprawowany jest przez Radę Nadzorczą przy wsparciu Komitetu Audytu i Finansów (KAF) Rady Nadzorczej Banku. Rada Nadzorcza w szczególności zatwierdza zasady funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej oraz dokonuje oceny adekwatności i skuteczności tego systemu. KAF wspiera Radę Nadzorczą monitorując i opiniując adekwatność i skuteczność systemu kontroli wewnętrznej na podstawie raportów uzyskiwanych od komórki ds. zgodności, komórki audytu wewnętrznego oraz koordynatora funkcji kontroli, a także opiniując projekty uchwał Zarządu w zakresie systemu kontroli wewnętrznej, których zatwierdzenie należy do kompetencji Rady Nadzorczej Banku.
Wyniki monitorowania i testowania mechanizmów kontrolnych funkcjonujących w ramach systemu kontroli wewnętrznej oraz podejmowane działania usprawniające w tym zakresie wskazywały, że system kontroli wewnętrznej w PKO Banku Hipotecznym SA w 2022 roku był skuteczny i adekwatny do modelu biznesowego oraz skali działalności Banku.
Proces zarządzania ryzykiem jest kluczowym procesem w PKO Banku Hipotecznym SA. Ma on na celu zapewnienie stabilności finansowej Banku, ochronę wartości i bezpieczeństwa emitowanych listów zastawnych oraz zapewnienie bezpieczeństwa środków pochodzących z emisji obligacji oraz pozostałych źródeł finansowania działalności Banku, poprzez dążenie do utrzymywania poziomu ryzyka w ramach przyjętego poziomu tolerancji. Celem systemu zarządzania ryzykiem jest również zapewnienie właściwej i możliwie najpełniejszej informacji o ryzyku przy podejmowaniu decyzji, a także efektywne osadzanie zarządzania ryzykiem w kulturze organizacyjnej Banku. Zakładany poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego i decyzyjnego.
Zarządzanie ryzykiem w Banku opiera się w szczególności na następujących zasadach:
• Bank zarządza wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka związanego z jego działalnością,
• proces zarządzania ryzykiem jest adekwatny do skali działalności Banku oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka,
• proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii zarządzania Bankiem przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko,
• proces zarządzania ryzykiem jest na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,
• metody zarządzania ryzykiem oraz systemy pomiaru ryzyka są dostosowane do skali i złożoności działalności Banku oraz charakteru i wielkości ryzyka, na jakie narażony jest Bank,
• metody zarządzania ryzykiem są okresowo weryfikowane i walidowane,
• zarządzanie ryzykiem jest zintegrowane z procesami planistycznymi i kontrolingowymi,
• poziom ryzyka jest regularnie monitorowany i odnoszony do systemu limitów obowiązujących w Banku, a kierownictwo Banku otrzymuje regularnie informacje w zakresie poziomu ryzyka,
• proces zarządzania ryzykiem jest spójny z zasadami zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA.
PKO Bank Hipoteczny SA identyfikuje i zarządza następującymi rodzajami ryzyka:
Ryzyka istotne |
• Ryzyko kredytowe • Ryzyko płynności, w tym ryzyko finansowania • Ryzyko stopy procentowej • Ryzyko modeli • Ryzyko biznesowe, w tym zmian makroekonomicznych • Ryzyko operacyjne |
Ryzyka podlegające monitorowaniu |
• Ryzyko koncentracji • Ryzyko rezydualne • Ryzyko walutowe • Ryzyko instrumentów pochodnych, • Ryzyko braku zgodności • Ryzyko utraty reputacji • Ryzyko braku adekwatności kapitałowej, w tym nadmiernej dźwigni finansowej |
Przy określaniu kryteriów uznawania danego rodzaju ryzyka za istotne uwzględniany jest wpływ danego rodzaju ryzyka na działalność Banku, przy czym rozróżniane są trzy poziomy ryzyka:
• istotne – podlega aktywnemu zarządzaniu,
• podlegające monitorowaniu – dla nich przeprowadza się monitoring istotności,
• inne nieidentyfikowane w działalności Banku rodzaje ryzyka (nieistotne i niemonitorowane).
W przypadku rodzajów ryzyka podlegających monitorowaniu PKO Bank Hipoteczny SA przeprowadza ich cykliczny monitoring pod kątem ewentualnego uznania ich za istotne. Bank zdefiniował dla nich kryteria istotności, po przekroczeniu których dany rodzaj ryzyka uznawany jest za istotny.
W strategii zarządzania ryzykiem Bank zdefiniował szereg limitów strategicznych, które definiują tolerancję na poszczególne rodzaje ryzyka. Bank na bieżąco monitoruje te limity. Według stanu na koniec lipca 2022 roku, w związku z wprowadzeniem tzw. wakacji kredytowych przekroczony został limit strategiczny dla wskaźnika C/I. Przekroczenie limitu strategicznego spowodowane było zdarzeniem jednorazowym, wynikającym bezpośrednio z postanowień Ustawy i nie wpływa negatywnie na dalszą zdolność Banku do generowania pozytywnych wyników finansowych. Żaden z pozostałych wskaźników w 2022 roku, podobnie jak i w całym okresie działalności Banku, nie został przekroczony.
Szczegółowy opis celów i metod zarządzania ryzykiem w Banku znajduje się w sprawozdaniu finansowym PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku w rozdziale „Cele i zasady zarządzania ryzykiem”. Zawiera on również istotne informacje nt. poziomu ryzyka finansowego w działalności Banku, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń.
Polityka PKO Banku Hipotecznego SA w zakresie zabezpieczeń kredytowych i ich wyceny opiera się o przepisy ustaw:
• o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
• o księgach wieczystych i hipotece,
• Prawo bankowe.
Dodatkowo, do kwestii zabezpieczeń kredytowych odnoszą się:
• zalecenia i rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego, w tym rekomendacje F, S i J,
• zapisy wewnętrznych regulacji bankowych.
Bank posiada i stosuje Regulamin ustalania BHWN, zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego. Regulamin uwzględnia zapisy Rekomendacji F, która dotyczy podstawowych kryteriów stosowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego przy zatwierdzaniu regulaminów ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości wydawanych przez banki hipoteczne.
BHWN to ustalona przez bank hipoteczny wartość, która w ocenie Banku odzwierciedla poziom ryzyka związanego z nieruchomością, jako przedmiotem zabezpieczenia kredytów. BHWN służy do określenia kwoty, do jakiej może być udzielony kredyt zabezpieczony hipoteką na danej nieruchomości lub do decyzji, czy wierzytelność zabezpieczona na przedmiotowej nieruchomości może być nabyta przez Bank. Bankowo-hipoteczna wartość nieruchomości ustalana jest w sposób ostrożny z uwzględnieniem parametrów mających długookresowy charakter.
PKO Bank Hipoteczny SA ustala BHWN w oparciu o ekspertyzę bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości. Ekspertyza wykonywana jest z zachowaniem należytej staranności i ostrożności. Uwzględnia ona jedynie te cechy nieruchomości i nakłady konieczne do jej budowy, które będą miały charakter trwały i przy założeniu racjonalnej eksploatacji będą możliwe do uzyskania przez każdego posiadacza nieruchomości. W ekspertyzie, sporządzonej na określoną datę, udokumentowane są założenia i parametry przyjęte do analizy, proces ustalania BHWN i wynikająca z niego propozycja BHWN. Ekspertyza uwzględnia analizy i prognozy dotyczące parametrów specyficznych dla danej nieruchomości, które mają wpływ na ocenę ryzyka kredytowego, a także czynniki o charakterze ogólnym np.: demografię, stopę bezrobocia, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Proces ustalania BHWN realizowany jest w Banku przez dedykowany zespół specjalistów w zakresie wycen nieruchomości.
W modelu agencyjnym proces ustalania bankowo–hipotecznej wartości nieruchomości składa się z trzech etapów:
Sporządzenie ekspertyzy BHWN |
Rzeczoznawca Majątkowy, który posiada odpowiednie doświadczenie oraz umiejętność szacowania ryzyka bankowego w zakresie zabezpieczania kredytów mieszkaniowych lub dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół ds. Wyceny Zabezpieczeń, na podstawie protokołu z oględzin nieruchomości sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego |
Weryfikacja ekspertyzy BHWN |
PKO Bank Polski SA w ramach Umowy outsourcingowej lub dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół ds. Wyceny Zabezpieczeń |
Ustalenie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości |
Dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół ds. Wyceny Zabezpieczeń |
W przypadku nabywania wierzytelności proces ustalania bankowo–hipotecznej wartości nieruchomości składa się z czterech etapów:
Weryfikacja stanu prawnego nieruchomości |
PKO Bank Polski SA w ramach Umowy outsourcingowej |
Sporządzenie protokołu z oględzin nieruchomości wraz z badaniem rynku |
Rzeczoznawca Majątkowy, który posiada odpowiednie doświadczenie oraz umiejętność szacowania ryzyka bankowego w zakresie zabezpieczania kredytów mieszkaniowych |
Sporządzenie ekspertyzy BHWN |
Dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół ds. Wyceny Zabezpieczeń |
Ustalenie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości |
Dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół ds. Wyceny Zabezpieczeń |
Procesy sporządzania ekspertyzy BHWN oraz ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości opisane powyżej realizowane są przez dwie niezależne osoby.
PKO Bank Hipoteczny SA prowadzi i przechowuje rejestr zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (RZHLZ).
Sposób prowadzenia RZHLZ określają:
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz.U. z 2022 poz. 581 z późn. zm.) (dalej: „Ustawa”)
• Uchwała Nr 633/2015 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 1 grudnia 2015 roku w sprawie określenia wzoru rejestru zabezpieczenia listów zastawnych,
• Rekomendacja K Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 9 lutego 2016 roku, dotycząca zasad prowadzenia przez banki hipoteczne rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
Bieżący nadzór nad prowadzeniem RZHLZ sprawuje Powiernik i Zastępca Powiernika.
Bank wpisuje do RZHLZ wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipoteką na nieruchomości wpisaną na pierwszym miejscu oraz prawa i środki stanowiące podstawę emisji listów zastawnych, a także dodatkowe środki, które stanowią nadwyżkę na pokrycie odsetek od znajdujących się w obrocie hipotecznych listów zastawnych, przypadających do wypłaty w okresie kolejnych 6 miesięcy. Zabezpieczeniem hipotecznych listów zastawnych są wierzytelności zabezpieczone hipoteką wpisaną na pierwszym miejscu. Dodatkowo podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych mogą stanowić środki Banku:
• ulokowane w papierach wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez Narodowy Bank Polski, Europejski Bank Centralny, rządy i banki centralne państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat,
• ulokowane w Narodowym Banku Polskim,
• ulokowane w bankach krajowych lub instytucji kredytowej, o których mowa w Art. 18. ust. 3 pkt. 3 Ustawy.
Wartość nominalna kredytów wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych i stanowiących zabezpieczenie emisji hipotecznych listów zastawnych na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 18 560,2 mln PLN. Wartość nominalna dodatkowego zabezpieczenia w postaci papierów wartościowych denominowanych w PLN wyemitowanych przez Skarb Państwa wynosiła 285 mln PLN. Na 31 grudnia 2021 roku było to odpowiednio 21 778,5 mln PLN oraz 130 mln PLN. W rejestrze zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych zostały również ujęte transakcje CIRS zabezpieczające ryzyko walutowe oraz stopy procentowej wyemitowanych listów zastawnych denominowanych w EUR oraz transakcje IRS zabezpieczające ryzyko stopy procentowej listów zastawnych denominowanych w PLN wyemitowanych w oparciu o stałą stopę.
Rejestr zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych w 2022 roku i w latach poprzednich nie zawierał papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami (ABS), które nie spełniają wymagań określonych w paragrafie 1 artykułu 80 Wytycznych (UE) 2015/510 Europejskiego Banku Centralnego z dnia 19 grudnia 2014 w sprawie implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu (EBC/2014/60) (wersja przekształcona).
Poniższa tabela prezentuje podstawowe dane dotyczące RZHLZ na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku:
|
31.12.2022 |
31.12.2021 |
RZHLZ łącznie, w tym (mln PLN): |
18 845,2 |
21 908,5 |
kredyty zabezpieczone hipoteką (mln PLN) |
18 560,2 |
21 778,5 |
inne aktywa[22] (mln PLN) |
285,0 |
130,0 |
Bufor płynności[23] (mln PLN) |
268,1 |
136,0 |
Wartość nominalna transakcji zabezpieczających[24] (mln PLN) |
9 551,2 |
10 079,2 |
Liczba kredytów (szt.) |
107 171 |
120 246 |
Średnia wartość kredytu (tys. PLN) |
173,2 |
181,1 |
Średni termin od udzielenia kredytu (seasoning) (mies.) |
74,8 |
64,8 |
Średnia zapadalność (mies.) |
245,1 |
248,4 |
Średnie LtV (wartość kredytu w odniesieniu do wyceny rynkowej) (%) |
36,9 |
43,3 |
Średnie LtBHWN (wartość kredytu w odniesieniu do BHWN) (%) |
64,8 |
67,1 |
Poziom nadzabezpieczenia[25] (%) |
62,8 |
72,2 |
Instytucja powiernika ma na celu zapewnienie ochrony interesów majątkowych posiadaczy listów zastawnych. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych gwarantuje ochronę niezależności powiernika i jego zastępcy. Powierników, na wniosek Rady Nadzorczej Banku, na okres 6 lat powołuje Komisja Nadzoru Finansowego.
W związku z upływem ww. 6-letniego okresu, w dniu 5 marca 2021 roku Komisja Nadzoru Finansowego powołała Powiernika i Zastępcę Powiernika przy PKO Banku Hipotecznym SA, przy czym funkcje te pełnią ponownie te same osoby:
|
Funkcja |
Data powołania |
Data odwołania / rezygnacji |
Tadeusz Swat |
Powiernik |
05.03.2021 |
- |
Grzegorz Kędzia |
Zastępca Powiernika |
05.03.2021 |
- |
Działając w ramach ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych PKO Bank Hipoteczny SA zobowiązany jest do monitorowania i zachowania określonych limitów związanych z działalnością banku hipotecznego.
W dniu 8 lipca 2022 roku weszła w życie w nowelizacja ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Bank w tym terminie dokonał niezbędnych zmian w swych regulacjach wewnętrznych w celu zapewnienia zgodności ze znowelizowanym brzmieniem ustawy.
Limity ustawowe i poziom ich wykorzystania na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku przedstawiały się następująco:
Limit |
Podstawa prawna |
Poziom limitu |
Wykonanie |
|
31.12.2022 |
31.12.2021 |
|||
Stosunek środków uzyskanych z emisji listów zastawnych przeznaczonych na refinansowanie kredytów zabezpieczonych hipoteką lub nabytych wierzytelności innych banków z tytułu takich kredytów do sumy 80% kwot bankowo-hipotecznej wartości pojedynczych nieruchomości mieszkalnych stanowiących przedmiot zabezpieczenia |
art.14 |
≤100% |
63,7% |
58,9% |
Stosunek ogólnej wartości nabytych akcji i udziałów innych podmiotów do funduszy własnych Banku |
art.15 ust.1 pkt 5 |
≤10% |
0,0% |
0,0% |
Stosunek ogólnej wartości zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji do funduszy własnych Banku |
art.15 ust.2 |
≤1000%[26] |
471,6% |
519,9% |
Stosunek ogólnej wartości zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji do kwoty przeznaczonej na refinansowanie czynności, o których mowa w art. 12 Ustawy tj. udzielanie kredytów zabezpieczonych i niezabezpieczonych hipoteką, nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych i niezabezpieczonych hipoteką |
art.15 ust.3 |
≤100% |
37,9% |
45,0% |
Stosunek łącznej kwoty nominalnych wartości listów zastawnych znajdujących się w obrocie do sumy funduszy własnych Banku i rezerwy na ryzyko ogólne |
art.17 |
≤4000% |
791,3% |
663,5% |
Stosunek sumy nominalnych kwot wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz kwoty praw i środków dodatkowych Banku, wpisanych do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych do łącznej kwoty nominalnych wartości hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie (uwzględnia instrumenty zabezpieczające) |
art.18 ust.1 |
≥105%[27] |
162,8% |
172,3% |
Stosunek sumy nominalnych kwot wierzytelności zabezpieczonych hipoteką stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych do łącznej kwoty nominalnych wartości hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie |
art.18 ust.1 |
≥85% |
154,8% |
165,8% |
Stosunek kosztów z tytułu odsetek od hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie (odsetki jednodniowe na dzień przeprowadzania rachunku) do przychodów z tytułu odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz praw i środków dodatkowych stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych (odsetki jednodniowe na dzień przeprowadzania rachunku), z wyłączeniem aktywów, w przypadku których nastąpiło niewykonanie zobowiązania w rozumieniu art.18 ust. 2a Ustawy |
art.18 ust.2 |
≤100% |
30,2% |
21,8%[28] |
Stosunek środków Banku, stanowiących nadwyżkę, o której mowa w art. 18 ust 3a i c Ustawy do maksymalnego skumulowanego wypływu płynności netto w okresie kolejnych 180 dni. Wypływ płynności netto stanowią wypływy płatności wymagalne w danym dniu płatności, w tym płatności kwoty wartości nominalnej listów zastawnych i odsetek z tytułu tych listów oraz płatności z tytułu instrumentów pochodnych w ramach programu emisji listów zastawnych, po odliczeniu wpływów płatności wymagalnych w tym samym dniu z tytułu aktywów stanowiących zabezpieczenie listów zastawnych. Do wyliczania płatności kwoty wartości nominalnej listów zastawnych, stosuje się przedłużony o 12 miesięcy termin wymagalności listów zastawnych |
art.18 ust.3a, 3aa, 3b oraz 3d |
≥100% |
5541,3% |
- |
Stosunek wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji inwestycji budowlanych do ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych |
art.23 ust.1 zd.1 |
≤10% |
1,6% |
3,3% |
Stosunek wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi na nieruchomościach przeznaczonych pod zabudowę, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego do wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji inwestycji budowlanych, stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych |
art.23 ust.1 zd.2 |
≤10% |
0,0% |
0,0% |
Na koniec 2022 roku, jak również na koniec 2021 roku, Bank uzyskał pozytywne wyniki przeprowadzonych testów płynności oraz równowagi pokrycia.
Wykwalifikowana kadra
Struktura organizacyjna PKO Banku Hipotecznego SA
Kompetencje organów i komitetów PKO Banku Hipotecznego SA
Zarząd PKO Banku Hipotecznego SA
Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA
Polityka wynagrodzeń i zarządzania zasobami ludzkimi
Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Hipotecznego SA
Bank wdraża narzędzia i procedury mające na celu zagwarantowanie, że zatrudniona w Banku kadra posiada najwyższe kwalifikacje w zakresie kluczowych dla Banku obszarów działalności. Bank systematycznie podnosi kwalifikacje zatrudnionych pracowników oraz dba o stabilność kadry. Czynniki te w istotny sposób wpływają na realizację strategii i celów biznesowych Banku, a co za tym idzie na jego działalność i wyniki finansowe.
Zarządzanie PKO Bankiem Hipotecznym SA jest realizowane na bazie struktury organizacyjnej przedstawionej na poniższym schemacie oraz w ramach określonych w dalszej części niniejszego rozdziału obowiązków Organów Banku.
Do kompetencji Walnego Zgromadzania Banku należy w szczególności:
• powoływanie oraz odwoływanie członków Rady Nadzorczej oraz określanie zasad ich wynagrodzenia i pokrywania przez Bank kosztów związanych z pełnieniem funkcji członka Rady Nadzorczej,
• ustalanie trybu umorzenia akcji, wysokości wynagrodzenia za umarzane akcje oraz wyrażanie zgody na nabycie akcji własnych Banku w celu ich umorzenia,
• tworzenie i likwidacja funduszy specjalnych tworzonych z zysku netto,
• podejmowanie uchwał w sprawie emisji obligacji zamiennych na akcje lub innych instrumentów uprawniających do nabycia lub objęcia akcji Banku,
• podejmowanie uchwał o likwidacji, zbyciu lub wydzierżawieniu przedsiębiorstwa Banku lub jego zorganizowanej części oraz ustanowieniu na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
• podejmowanie uchwał w sprawie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązywaniu Banku lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
• wyrażanie zgody na objęcie, nabycie w zakresie dopuszczonym Ustawą, jak również na zbycie lub obciążenie przez Bank akcji lub udziałów w spółkach, umorzenie akcji lub udziałów Banku w spółkach, a także wnoszenie przez Bank dopłat do takich spółek, wnoszenie wkładów, przystępowanie i występowanie ze spółek oraz wyrażanie zgody na nabycie i zbycie obligacji lub innych papierów wartościowych zamiennych na akcje,
• ocena czy stosowana w Banku polityka wynagradzania sprzyja rozwojowi i bezpieczeństwu działania Banku,
• wyrażanie zgody na rozporządzenie składnikami aktywów trwałych zaliczonymi do wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji długoterminowych, w tym wniesienie jako wkładu do spółki lub spółdzielni, jeżeli wartość rynkowa tych składników przekracza wartość 5% sumy aktywów ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego, a także oddanie tych składników do korzystania innemu podmiotowi, na okres dłuższy niż 180 dni w roku kalendarzowym, na podstawie czynności prawnej, jeżeli wartość rynkowa przedmiotu czynności prawnej przekracza 5% sumy aktywów,
• wyrażanie zgody na nabycie składników aktywów trwałych o wartości przekraczającej 100.000.000 złotych lub 5% sumy aktywów, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
• ocena adekwatności regulacji wewnętrznych dotyczących funkcjonowania Rady Nadzorczej oraz oceny skuteczności działania Rady Nadzorczej.
Do kompetencji Rady Nadzorczej Banku należy w szczególności:
• zatwierdzanie rocznego planu finansowego oraz wieloletnich programów rozwoju Banku, w tym w szczególności strategii Banku,
• zatwierdzanie polityki zgodności Banku,
• zatwierdzanie strategii zarządzania Bankiem, strategii zarządzania ryzykiem, w tym ogólnego poziomu ryzyka Banku, polityki w zakresie szacowania kapitału wewnętrznego i zarządzania kapitałowego oraz dokonywania przeglądów strategii i procedur szacowania kapitału wewnętrznego i zarządzania kapitałowego,
• zatwierdzanie zasad tworzenia i zmiany produktów Banku,
• zatwierdzanie karty audytu, strategii działalności komórki audytu wewnętrznego, rocznych i wieloletnich planów audytów wewnętrznych oraz zasad współpracy z analogiczną komórką PKO Banku Polskiego SA oraz biegłym rewidentem,
• zatwierdzanie i okresowy przegląd ogólnych zasad polityki wynagradzania osób, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku,
• zatwierdzanie zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej, kryteriów oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej oraz zasad kategoryzacji nieprawidłowości wykrytych przez system kontroli wewnętrznej,
• zatwierdzanie Regulaminu Zarządu,
• zatwierdzanie Regulaminu ustalania Bankowo-Hipotecznej Wartości Nieruchomości, który wchodzi w życie po zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego,
• zatwierdzanie Kodeksu Etyki i Zasad Zarządzania Konfliktem Interesów,
• zatwierdzanie ramowej struktury organizacyjnej Banku dostosowanej do wielkości i profilu ponoszonego przez Bank ryzyka,
• zatwierdzanie wyników przeglądu funkcjonowania umów o współpracy zawartych z PKO Bankiem Polskim SA,
• uchwalanie Regulaminu Rady Nadzorczej,
• powoływanie i odwoływanie poszczególnych członków Zarządu, oraz określania szczegółowych zasad i trybu przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego na członka Zarządu,
• zawieszanie, z ważnych powodów, w czynnościach poszczególnych lub wszystkich Członków Zarządu oraz delegowania członków Rady Nadzorczej, na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, do czasowego wykonywania czynności członków Zarządu, którzy zostali odwołani, złożyli rezygnację albo z innych przyczyn nie mogą sprawować swoich czynności,
• wyrażanie zgody dla członka Zarządu na zajmowanie się działalnością konkurencyjną lub uczestniczenie w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej, bądź uczestniczenie w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek jej organu,
• wyrażanie zgody na tworzenie i likwidację oddziałów i innych jednostek organizacyjnych Banku na terytorium Polski i za granicą, udzielanie Zarządowi uprzedniego zezwolenia na nabycie, obciążenie lub zbycie nieruchomości, udziału w nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli nabycie zbywanej nieruchomości, udziału w nieruchomości lub użytkowania wieczystego nieruchomości następuje w ramach postępowania egzekucyjnego, upadłościowego, układowego lub innego porozumienia z dłużnikiem Banku;
• opiniowanie sprawozdania o wydatkach reprezentacyjnych, a także wydatkach na usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem,
• wyrażanie zgody na zawarcie przez Bank umowy oraz zmianę zawartej przez Bank o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem, jeżeli wysokość wynagrodzenia przewidzianego za świadczone usługi łącznie w tej umowie lub innych umowach zawieranych z tym samym podmiotem przekracza 500 000 zł netto, w stosunku rocznym oraz, w których maksymalna wysokość wynagrodzenia nie jest przewidziana,
• wyrażenie zgody na zawarcie przez Bank umowy darowizny lub innej umowy o podobnym skutku o wartości przekraczającej 20 000 złotych lub 0,1% sumy aktywów ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
• wyrażenie zgody na zawarcie przez Bank umowy zwolnienia z długu lub innej umowy o podobnym skutku o wartości przekraczającej 50 000 złotych lub 0,1% sumy aktywów, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
• opiniowanie sprawozdania ze stosowania dobrych praktyk,
• reprezentowanie Banku w umowach z członkami Zarządu,
• zatwierdzanie polityki oraz procedury wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku oraz polityki świadczenia na rzecz Banku przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, przez podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz przez członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących badaniem,
• wybór firmy audytorskiej do przeprowadzania badania lub przeglądu sprawozdań finansowych Banku,
• ocena sprawozdania Zarządu z działalności Banku oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków Zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty oraz składania Walnemu Zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny,
• ocena adekwatności i skuteczności funkcjonującego w Banku ładu wewnętrznego, systemu kontroli wewnętrznej, w tym funkcji kontroli, komórki do spraw zgodności oraz komórki audytu wewnętrznego, a także oceny adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem,
• ocena efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności przez Bank,
• ocena adekwatności i skuteczności procedury anonimowego zgłaszania przez pracowników naruszeń prawa oraz obowiązujących w Banku procedur i standardów etycznych,
• nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania oraz ocena adekwatności i skuteczności tego systemu,
• występowanie do Komisji Nadzoru Finansowego z wnioskiem o wyrażenie zgody na powołanie dwóch członków Zarządu, w tym Prezesa Zarządu oraz członka Zarządu Banku nadzorującego zarządzanie ryzykiem istotnym w działalności Banku, a także na powierzenie funkcji członka Zarządu nadzorującego zarządzanie ryzykiem istotnym w działalności Banku powołanemu członkowi Zarządu,
• informowanie Komisji Nadzoru Finansowego o umieszczeniu w porządku obrad Rady Nadzorczej punktu dotyczącego: (i) odwołania Prezesa Zarządu, (ii) odwołania członka Zarządu nadzorującego zarządzanie ryzykiem istotnym lub powierzenia jego obowiązków innemu członkowi Zarządu,
• występowanie do Komisji Nadzoru Finansowego z wnioskiem o powołanie powiernika Banku i jego zastępcy,
• wyrażanie zgody na powoływanie i odwoływanie kierującego komórką do spraw zgodności oraz kierującego komórką audytu wewnętrznego,
• wyrażanie zgody na zmianę siedziby lub lokalizacji (adresu) Banku,
• ocena funkcjonowania polityki wynagradzania w Banku oraz przedstawianie raportu w tym zakresie Walnemu Zgromadzeniu,
• ocena stosowania przez Bank „Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych”.
W 2022 roku funkcjonowały następujące komitety Rady Nadzorczej, których kompetencje, w szczególności to:
Komitet Audytu
|
• monitorowanie i okresowe wyrażanie opinii w przedmiocie: (i) adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem oraz audytu wewnętrznego, w tym w zakresie sprawozdawczości finansowej, (ii) stopnia efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności przez Bank oraz adekwatności i skuteczności komórki do spraw zgodności, (iii) stosowania Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych oraz wprowadzenia i stosowania ładu wewnętrznego w Banku oraz oceny jego adekwatności i skuteczności, (iv) adekwatności i skuteczności procedury anonimowego zgłaszania przez pracowników naruszeń prawa oraz obowiązujących w Banku procedur i standardów etycznych – z wykorzystaniem informacji uzyskanych od Banku, Komitetu ds. Ryzyka, od niezależnego biegłego rewidenta i innych źródeł, • wyrażanie opinii w zakresie propozycji planu audytów wewnętrznych rocznych oraz trzyletnich, • wyrażenie opinii na temat informacji Zarządu w sprawie funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej, sposobu zapewnienia niezależności komórki audytu wewnętrznego i komórki do spraw zgodności oraz środków finansowych na potrzeby wykonywania zadań oraz podnoszenia kwalifikacji i umiejętności pracowników tych komórek, • monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, w tym przegląd okresowych i rocznych sprawozdań finansowych Banku i wyrażanie o nich opinii, • monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w szczególności przeprowadzania przez firmę audytorską badania, z uwzględnieniem wszelkich wniosków i ustaleń Komisji Nadzoru Audytowego wynikających z kontroli przeprowadzonej w firmie audytorskiej, • kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, w tym ocena zagrożeń i zabezpieczeń niezależności, w szczególności w przypadku, gdy na rzecz Banku świadczone są przez firmę audytorską inne usługi niż badanie, • coroczne uzyskanie oświadczenia potwierdzającego niezależność firmy audytorskiej i osób wykonujących badanie sprawozdania finansowego Banku, • opracowywanie polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania oraz przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji w sprawie przyjęcia tej polityki, • określanie procedury wyboru firmy audytorskiej oraz przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji w sprawie przyjęcia tej procedury, • opracowywanie polityki świadczenia przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, przez podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz przez członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących badaniem oraz przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji w sprawie przyjęcia tej polityki, • rekomendowanie Radzie Nadzorczej firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych Banku, • wyrażanie zgody na świadczenie przez biegłego rewidenta, firmę audytorską przeprowadzającą badanie, a w przypadku gdy biegły rewident lub firma audytorska należą do sieci - każdego członka takiej sieci, dozwolonych usług niebędących badaniem; • dokonywanie oceny przyczyn rozwiązania umowy z firmą audytorską przeprowadzającą badanie sprawozdań finansowych; • uzgadnianie zasad przeprowadzania czynności przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, z uwzględnieniem proponowanego planu czynności; • informowanie Rady Nadzorczej o wynikach badania oraz wyjaśnianie w jaki sposób badanie przyczyniło się do rzetelności sprawozdawczości finansowej w Banku, a także jaka była rola Komitetu w procesie badania; • analiza skuteczności funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem kredytowym w zakresie prawidłowego ustalania poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe; • zapewnienie, aby firmy zewnętrzne biorące udział w opracowywaniu modeli MSSF 9 i procesów szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe, dochowywały wszelkich wymogów dotyczących niezależności biegłego rewidenta; • przedkładanie Zarządowi i Radzie Nadzorczej sprawozdania dodatkowego z badania, o którym mowa w art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r; • przedkładanie Radzie Nadzorczej zaleceń w celu zapewnienia rzetelności procesu sprawozdawczości finansowej; • opiniowanie planów strategicznych i finansowych Banku; • opiniowanie uchwał Zarządu w zakresie systemu kontroli wewnętrznej, których zatwierdzenie należy do kompetencji Rady Nadzorczej, • analizowanie informacji i okresowych raportów w obszarze poszczególnych elementów systemu kontroli wewnętrznej; • co najmniej raz w roku odbycie spotkania z kierującym komórką finansów i księgowości; • co najmniej raz w roku odbycie spotkania z kierującym komórką audytu wewnętrznego oraz kierującym komórką do spraw zgodności – bez udziału członków Zarządu Banku; • opiniowanie powoływania i odwoływania oraz wysokości wynagrodzenia kierującego komórką audytu wewnętrznego oraz kierującego komórką do spraw zgodności. |
Komitet ds. Ryzyka |
• opiniowanie całościowej bieżącej i przyszłej gotowości Banku do podejmowania ryzyka, • opiniowanie opracowanej przez Zarząd Banku strategii zarządzania ryzykiem w działalności Banku oraz przedkładanych przez Zarząd informacji dotyczących realizacji tej strategii, • wspieranie Rady Nadzorczej Banku w nadzorowaniu wdrażania strategii zarządzania ryzykiem w działalności Banku przez kadrę kierowniczą wyższego szczebla, • weryfikacja czy ceny pasywów i aktywów oferowanych klientom w pełni uwzględniają model biznesowy Banku i jego strategię zarządzania ryzykiem, a w przypadku gdy ceny te nie odzwierciedlają w odpowiedni sposób rodzajów ryzyka zgodnie z tym modelem i tą strategią, przedstawianie Zarządowi Banku propozycji mających na celu zapewnienie adekwatności cen pasywów i aktywów do rodzajów ryzyka, • monitorowanie zgodności polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym, • analizowanie okresowych raportów związanych z ryzykiem, w tym poziomu wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko, i opracowywania na ich bazie odpowiednich wytycznych, • wydawanie opinii w sprawie adekwatności kapitałowej, zasad oceny zdolności kredytowej, modeli pomiaru ryzyka, modelu pomiaru utraty wartości, • opiniowanie zasad polityki informacyjnej w zakresie adekwatności kapitałowej, zarządzania adekwatnością kapitałową, ryzykiem płynności, ryzykiem operacyjnym, ryzykiem modeli i pomiaru utraty wartości, • opiniowanie projektu Regulaminu Ustalania Bankowo-Hipotecznej Wartości Nieruchomości, • przekazywanie Komitetowi Audytu i Finansów informacji mających znaczenie dla monitorowania skuteczności i adekwatności systemu zarządzania ryzykiem w Banku, • ocenę otrzymanych informacji o potencjalnych niezgodnościach z przyjętą w Banku strategią zarządzania Bankiem, strategią zarządzania ryzykiem, przyjętym apetytem na ryzyko oraz innymi politykami zatwierdzonymi przez Zarząd Banku. |
Komitet ds. Wynagrodzeń i Nominacji |
• dokonywanie corocznej oceny struktury, wielkości, składu i skuteczności działania Zarządu Banku oraz rekomendowanie Radzie Nadzorczej ewentualnych zmian w tym zakresie, • dokonywanie raz w roku oceny wiedzy, kompetencji i doświadczenia Zarządu Banku jako całości i poszczególnych Członków Zarządu oraz informowanie Zarządu o wynikach tej oceny, • dokonywanie okresowego przeglądu Polityki dotyczącej oceny odpowiedniości kandydatów na Członków Zarządu, Członków Zarządu oraz osób pełniących kluczowe funkcje i przedstawianie Zarządowi zaleceń w tym zakresie, • rekomendowanie kandydatów na Członków Zarządu oraz zakresu ich obowiązków, • przedstawianie Radzie Nadzorczej propozycji dotyczących odpowiednich form umowy z członkami Zarządu Banku, • opiniowanie Kodeksu Etyki oraz Zasad Zarządzania Konfliktem Interesów, • opiniowanie wniosków dotyczących zgody dla członka Zarządu na zajmowanie się działalnością konkurencyjną lub uczestniczenie w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczenie w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek jej organu, • opiniowanie oraz dokonywanie okresowego przeglądu, podlegających zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą, ogólnych zasad polityki wynagrodzeń osób, których działalność ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku, • wsparcie Rady Nadzorczej w procesie opiniowania funkcjonowania polityki wynagradzania w Banku oraz raportowania do Walnego Zgromadzenia w tym zakresie, • opiniowanie i monitorowanie zmiennych składników wynagrodzeń osób, których działalność ma istotny wpływ na profil ryzyka w Banku, odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem na drugim poziomie, kierującego komórką do spraw zgodności oraz kierującego komórką audytu wewnętrznego, • opiniowanie wysokości wynagrodzenia stałego kierującego komórką audytu wewnętrznego oraz kierującego komórką do spraw zgodności, • opiniowanie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego na członka Zarządu Banku oraz oceny odpowiedniości członków Zarządu Banku, • przygotowanie i przeprowadzenie, także z możliwością wsparcia zewnętrznych, niezależnych podmiotów programu podnoszenia kwalifikacji członków Rady Nadzorczej. |
Komitet komercyjny |
• ocena wyników przeglądu funkcjonowania umów o współpracy zawartych z PKO BP SA, • opiniowanie istotnych zmian kryteriów kwalifikacji produktów do Banku, • opiniowanie założeń dotyczących wprowadzenia nowego produktu do oferty Banku oraz kierunków zmian w ofercie produktowej Banku, • monitorowanie oraz nadzór dotyczący outsourcingu procesów wewnętrznych. |
Do kompetencji Zarządu Banku należy w szczególności:
• określanie strategii Banku, uwzględniającej ryzyko prowadzonej działalności oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem,
• określanie strategii zarządzania ryzykiem oraz ogólnego poziomu tolerancji na ryzyko,
• ustalanie rocznego planu finansowego Banku, w tym warunków jego realizacji,
• tworzenie i likwidacja stałych komitetów Banku oraz określanie ich właściwości,
• uchwalanie Regulaminów: (i) gospodarowania funduszami specjalnymi tworzonymi z zysku netto, (ii) organizacyjnego Banku oraz zasad podziału kompetencji, (iii) Zarządu, (iv) ustalania Bankowo-Hipotecznej Wartości Nieruchomości,
• ustanawianie prokurentów oraz określanie zasad ustanawiania pełnomocników w Banku,
• ustalanie zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej oraz rocznych planów audytów wewnętrznych,
• tworzenie, przekształcanie i likwidowanie oddziałów oraz innych jednostek organizacyjnych Banku w kraju i za granicą,
• podejmowanie decyzji w sprawach emisji listów zastawnych,
• określanie zasad funkcjonowania systemu zarządzania, w tym w szczególności: (i) zasad polityki informacyjnej w zakresie adekwatności kapitałowej, (ii) założeń polityki w zakresie zarządzania ryzykiem braku zgodności, (iii) zasad zarzadzania adekwatnością kapitałowa i kapitałem własnym, które dotyczą procesów szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania kapitałowego, planowania kapitałowego oraz polityki dywidendowej, (iv) zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka,
• dokonywanie okresowej oceny i weryfikacji przestrzegania ładu wewnętrznego w Banku, wraz z oceną adekwatności regulacji wewnętrznych dotyczących funkcjonowania Zarządu i skuteczności działania Zarządu,
• ustalanie zasad (polityki) rachunkowości,
• przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego Banku,
• opracowanie polityki wynagrodzeń,
• określanie produktów bankowych,
• ustalanie zasad uczestnictwa Banku w spółkach i innych organizacjach,
• podejmowanie decyzji w sprawie wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy,
• podejmowanie decyzji w sprawie zawierania przez Bank z osobami trzecimi umów, których wartość w ujęciu rocznym jest równa lub większa od kwoty 500.000,00 zł (słownie: pięćset tysięcy złotych) lub których wartość całkowita jest równa lub większa od kwoty 2.000.000,00 zł (słownie: dwa miliony złotych),
• zwoływanie Walnego Zgromadzenia, dokonywanie wymaganych ogłoszeń w sposób określony prawem oraz zgłaszanie okoliczności podlegające obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego,
• podejmowanie decyzji w sprawach na wniosek Członka Zarządu lub przekazanych do rozpatrzenia przez Radę Nadzorczą.
Zarząd Banku powołał następujące komitety stałe, których kompetencje według stanu na dzień 31 grudnia 2022 roku to w szczególności:
Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami |
• wsparcie funkcji zarządzania ryzykiem płynności, stopy procentowej, biznesowym, w tym zmian makroekonomicznych, walutowym, kapitałowym, w tym nadmiernej dźwigni, oraz ryzykiem modeli ich pomiaru, • zarządzanie adekwatnością kapitałową Banku, • rozpatrywanie materiałów dotyczących adekwatności kapitałowej, kapitału własnego, kapitału wewnętrznego, testów warunków skrajnych, ryzyk wskazanych powyżej, jak również limitów tolerancji na te ryzyka,
• podejmowanie decyzji dotyczących działania Banku, w szczególności • wydawanie rekomendacji dla właściwych organów Banku, komórek organizacyjnych, członków Zarządu Banku, zespołów projektowych lub zadaniowych - w zakresie swoich kompetencji. |
Komitet Kredytowy |
• wsparcie funkcji zarządzania ryzykiem kredytowym, koncentracji, rezydualnym oraz ryzykiem modeli ich pomiaru,
• rozpatrywanie materiałów dotyczących ryzyk wskazanych powyżej, profilu
• podejmowanie decyzji dotyczących działania Banku, w szczególności • wydawanie rekomendacji dla właściwych organów Banku, komórek organizacyjnych, członków Zarządu Banku, zespołów projektowych lub zadaniowych - w zakresie swoich kompetencji. |
Komitet Ryzyka Operacyjnego i Jakości Danych
|
• skuteczne zarządzanie ryzykiem operacyjnym zwiększające bezpieczeństwo prowadzonej przez Bank działalności operacyjnej, • zarządzanie ryzykiem outsourcingu, • wyznaczanie kierunków rozwoju zarządzania ryzykiem operacyjnym, • nadzór nad funkcjonowaniem zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym nad zadaniami dotyczącymi zapewnienie ciągłości działania Banku oraz bezpieczeństwa informacji i środowiska teleinformatycznego, • wyznaczanie działań w przypadku zaistnienia sytuacji awaryjnej narażającej wizerunek Banku, mogącej powodować straty operacyjne, • określanie kierunków działań w zakresie zarządzania jakością danych oraz architekturą danych w Banku w kontekście Systemu Zarządzania Danymi, • nadzór nad funkcjonowaniem Systemu Zarządzania Danymi, w tym ocena jego efektywności i działań poszczególnych jednostek organizacyjnych Banku, • wydawanie rekomendacji dla właściwych organów Banku, komórek organizacyjnych, członków Zarządu Banku, projektów lub zespołów zadaniowych – w zakresie swoich kompetencji. |
Komitet Strategii |
• określanie kierunków planowania strategicznego i zarządzania strategią Banku i strategią IT, • określanie kierunków i monitorowanie wdrażania inicjatyw związanych z realizacją strategii Banku i strategii IT, • określanie kierunków zmian w ofercie produktowej oraz w procesie kredytowym, • określanie kierunków prac nad rentownością produktów, • zarządzanie ryzykami utraty reputacji i braku zgodności, • wydawanie rekomendacji dla właściwych organów Banku, komórek organizacyjnych, członków Zarządu Banku, projektów lub zespołów zadaniowych – w zakresie swoich kompetencji. |
Komitet ds. Zielonych Listów Zastawnych |
• nadzorowanie procesu emisji Zielonych Listów Zastawnych, w tym określanie kierunków zmian w odniesieniu do zasad emisji Zielonych Listów Zastawnych oraz ocena i wybór aktywów kwalifikujących się do finansowania Zielonymi Listami Zastawnymi, • rozpatrywanie materiałów dotyczących wytycznych oraz zasad określonych przez International Capital Markets Association (ICMA) dla rynku emisji zielonych obligacji, regulacji krajowych w zakresie obowiązujących standardów efektywności energetycznej, raportowania alokacji środków pozyskanych z emisji oraz wpływu na środowisko finansowania pozyskanego w drodze emisji zielonych listów zastawnych, zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami emisji listów zastawnych, materiałów informacyjnych dla inwestorów w zakresie zielonych listów zastawnych, • podejmowanie decyzji dotyczących działania Banku w zakresie m.in. oceny i selekcji kwalifikowanych kredytów według przyjętej przez Banku metodologii oraz przyjęcia zasad emisji Zielonych Listów Zastawnych w Banku zgodnie z odpowiednimi wytycznymi, • wydawanie rekomendacji dla właściwych organów Banku, komórek organizacyjnych, członków Zarządu Banku, zespołów projektowych lub zadaniowych – w zakresie swoich kompetencji. |
Skład Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA w 2022 roku oraz na dzień sporządzenia Sprawozdania:
|
Funkcja |
Okres pełnienia funkcji |
Katarzyna |
Prezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu kierująca pracami Zarządu |
27.01.2023 - aktualnie
01.10.2022 – 26.01.2023
|
Piotr Kochanek |
Wiceprezes Zarządu |
01.01.2019 – aktualnie |
Stanisław Skoczylas |
Wiceprezes Zarządu |
06.10.2022 - aktualnie |
Katarzyna Surdy |
Wiceprezes Zarządu |
01.10.2021 – aktualnie |
Jakub Niesłuchowski |
Członek Rady Nadzorczej delegowany do wykonywania czynności Członka Zarządu kierującego pracami Zarządu |
02.08.2022-30.09.2022 |
Daniel Goska |
Prezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu |
26.01.2022 – 31.07.2022
01.10.2021 – 25.01.2022
|
W dniu 26 stycznia 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie Pana Daniela Goski na stanowisko Prezesa Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA.
W dniu 25 lipca 2022 roku Pan Daniel Goska złożył rezygnację z pełnienia funkcji ze skutkiem na koniec dnia 31 lipca 2022 roku.
W dniu 2 sierpnia 2022 roku Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA delegowała Członka Rady Nadzorczej do czasowego wykonywania czynności Członka Zarządu PKO Banku Hipotecznego S.A. w osobie Pana Jakuba Niesłuchowskiego do dnia powołania Członka Zarządu Banku kierującego pracami Zarządu, jednak nie dłużej niż do dnia 1 listopada 2022 roku.
W dniu 19 września 2022 roku Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA powołała Panią Katarzynę Kurkowską-Szczechowicz na stanowisko Prezesa Zarządu pod warunkiem wyrażenia zgody na powołanie przez Komisję Nadzoru Finansowego w ramach obecnej, wspólnej czteroletniej kadencji Zarządu Banku, jednakże nie wcześniej, niż z dniem 1 października 2022 roku.
Do dnia wydania powyższej zgody przez Komisję Nadzoru Finansowego, Rada Nadzorcza powołała z dniem 1 października 2022 roku Panią Katarzynę Kurkowską-Szczechowicz w skład Zarządu Banku na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku w ramach obecnej, wspólnej, czteroletniej kadencji Zarządu i powierzyła kierowanie pracami Zarządu.
W dniu 6 października 2022 roku Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA powołała z dniem 6 października 2022 roku Pana Stanisława Skoczylasa na stanowisko Wiceprezesa Zarządu w ramach obecnej, wspólnej czteroletniej kadencji Zarządu Banku.
Rada Nadzorcza Banku określiła następujący wewnętrzny podział kluczowych kompetencji w ramach Zarządu Banku, który na dzień 31 grudnia 2022 roku kształtował się następująco:
KATARZYNA KURKOWSKA-SZCZECHOWICZ |
Wiceprezes Zarządu kierująca pracami Zarządu odpowiedzialna za nadzór nad komórką audytu wewnętrznego, zarządzaniem ryzykiem braku zgodności, zarządzaniem zasobami ludzkimi |
Pozostałe pełnione funkcje: |
Przewodnicząca Komitetu Strategii i Inicjatyw Biznesowych Przewodnicząca Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami |
PIOTR KOCHANEK |
Wiceprezes Zarządu odpowiedzialny za nadzór nad zarządzaniem wszystkimi rodzajami ryzyka dotyczącego działalności Banku, z wyłączeniem ryzyka braku zgodności i ryzyka utraty reputacji oraz nadzór nad procesem oceny zdolności kredytowej i ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, procesem restrukturyzacji i windykacji oraz rozliczaniem i potwierdzaniem transakcji skarbowych. |
Pozostałe pełnione funkcje: |
Przewodniczący Komitetu Kredytowego Przewodniczący Komitetu Ryzyka Operacyjnego i Jakości Danych Zastępca Przewodniczącego Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami Zastępca Przewodniczącej Komitetu ds. Zielonych Listów Zastawnych Członek Komitetu Strategii i Inicjatyw Biznesowych |
KATARZYNA SURDY |
Wiceprezes Zarządu odpowiedzialna za nadzór nad zarządzaniem ryzykiem utraty reputacji, obsługą prawną, komunikacją, procesem powierzania usług podmiotom zewnętrznym w ramach outsourcingu, nadzór nad tworzeniem i rozwojem oferty produktowej, działaniami w zakresie koordynacji sprzedaży produktów i nabywania wierzytelności kredytowych oraz procesem ich dalszej obsługi, funkcjonowaniem i efektywnością zasobów informatycznych, a także nad emisją papierów wartościowych oraz pozyskiwaniem finansowania |
Pozostałe pełnione funkcje: |
Przewodnicząca Komitetu ds. Zielonych Listów Zastawnych Zastępca Przewodniczącej Komitetu Strategii i Inicjatyw Biznesowych Zastępca Przewodniczącego Komitetu Ryzyka Operacyjnego i Jakości Danych Członek Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami Członek Komitetu Kredytowego |
STANISŁAW SKOCZYLAS |
Wiceprezes Zarządu odpowiedzialny za nadzór nad sprawami z zakresu rachunkowości i sprawozdawczości finansowej |
Pozostałe pełnione funkcje: |
Członek Komitetu Strategii i Inicjatyw Biznesowych Członek Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami |
Pozostałe funkcje zarządcze członków Zarządu
|
Funkcja |
Okres pełnienia funkcji |
Katarzyna Kurkowska-Szczechowicz |
Nie pełniła dodatkowych funkcji członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej ani nie zajmowała innych stanowisk dyrektorskich |
W okresie pełnienia funkcji |
Piotr Kochanek |
Nie pełnił dodatkowych funkcji członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej ani nie zajmował innych stanowisk dyrektorskich |
W całym okresie sprawozdawczym |
Katarzyna Surdy |
Nie pełniła dodatkowych funkcji członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej ani nie zajmowała innych stanowisk dyrektorskich |
W całym okresie sprawozdawczym |
Stanisław Skoczylas |
Nie pełnił dodatkowych funkcji członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej ani nie zajmował innych stanowisk dyrektorskich |
W okresie pełnienia funkcji |
Polityka rekrutacyjna dotycząca wyboru członków Zarządu oraz ocena członków Zarządu
Proces oceny i wyłaniania kandydatów na członków Zarządu w PKO Banku Hipotecznym SA prowadzi Komitet ds. Wynagrodzeń i Nominacji Rady Nadzorczej Banku. Komitet ma na uwadze wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego z 21 marca 2018 roku w sprawie oceny odpowiedniości członków organu zarządzającego i osób pełniących najważniejsze funkcje (wytyczne EUNB), Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 10 marca 2017 roku w sprawie informacji i dokumentów dotyczących założycieli i zarządu banku przekazywanych Komisji Nadzoru Finansowego oraz Metodykę oceny odpowiedniości członków organów podmiotów nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. W procesie wyłaniania kandydatów Komitet uwzględnia profil, zakres i skalę działania PKO Banku Hipotecznego SA. Oceniając kandydata Komitet weryfikuje również, czy doświadczenie i wiedza kandydata wzmocnią umiejętności, jakie posiadają pozostali członkowie Zarządu Banku, czy są wobec nich komplementarne, tak by zapewnić pokrycie wszystkich obszarów zarządzanych w Banku. Badanie powyższego kryterium ma na celu zapewnienie zróżnicowania w odniesieniu do wyboru członków organu zarządzającego, jego celów, zadań i zakresu działania.
Wszyscy powołani członkowie Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA przed powołaniem podlegali ocenie odpowiedniości zgodnie z wytycznymi EUNB i KNF.
Członkowie Zarządu podlegają ocenie przez Komitet ds. Wynagrodzeń i Nominacji Rady Nadzorczej oraz Radę Nadzorczą w sposób ciągły, począwszy od momentu rekrutacji, przez cały okres pełnienia funkcji. Ponadto, zgodnie z art. 395 § 2 pkt 3 k.s.h., Zwyczajne Walne Zgromadzenie raz w roku udziela absolutorium osobno każdemu z członków Zarządu. Udzielenie absolutorium stanowi ocenę członków Zarządu, niezależnie od zatwierdzenia przez zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania Zarządu z działalności Banku.
Opisany powyżej proces powoływania do pełnienia funkcji w Zarządzie oraz pozytywna ocena członków Zarządu Banku stanowi potwierdzenie należytego wykonywania przez nich obowiązków, w oparciu o adekwatną wiedzę, umiejętności i doświadczenie, zgodnie z wymogami art.22aa Ustawy Prawo bankowe.
W 2022 roku skład Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA był następujący:
|
Funkcja w Radzie Nadzorczej |
Data powołania |
Data odwołania / rezygnacji |
||||||
Mieczysław Król |
Przewodniczący |
27.08.2021 |
|
|
|
|
|
P |
Cz |
Paweł Metrycki |
Wiceprzewodniczący
Członek Rady |
07.10.2019
05.05.2022 |
05.05.2022
|
√ |
|
W |
P |
|
W |
Maciej Brzozowski |
Członek Rady
Wiceprzewodniczący |
28.04.2022
05.05.2022 |
05.05.2022 |
√ |
|
|
W |
|
|
Piotr Kwiecień |
Członek Rady |
18.10.2017 |
27.04.2022 |
√ |
√ |
P |
Cz |
|
Cz |
Jakub Niesłuchowski |
Członek Rady
|
28.04.2022
|
|
√ |
|
|
|
|
Cz |
Ilona Wołyniec |
Członek Rady |
30.03.2019 |
|
√ |
|
|
Cz |
W |
P |
Lucyna Kopińska |
Członek Rady |
01.09.2019 |
|
√ |
|
|
|
|
Cz |
Jadwiga Lesisz |
Członek Rady |
01.09.2019 |
|
√ |
√ |
P |
|
|
|
Elżbieta Bugaj |
Członek Rady |
28.04.2022 |
21.12.2022 |
√ |
√ |
|
|
|
|
Tomasz Baum |
Członek Rady |
06.12.2022 |
|
|
√ |
Cz |
|
|
|
P – Przewodniczący Komitetu, W – Wiceprzewodniczący Komitetu, Cz – Członek Komitetu
Skład Komitetów został zaprezentowany według stanu na 31 grudnia 2022 roku.
Zgodnie z art. 395 § 2 pkt 3 k.s.h. Zwyczajne Walne Zgromadzenie raz w roku udziela absolutorium osobno każdemu z członków Rady Nadzorczej. Udzielenie absolutorium stanowi ocenę członków Rady Nadzorczej, niezależnie od rozpatrzenia przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie sprawozdania Rady Nadzorczej z działalności.
Powyższe stanowi potwierdzenie należytego wykonywania obowiązków przez członków Rady Nadzorczej, w oparciu o adekwatną wiedzę, umiejętności i doświadczenie, zgodnie z wymogami art. 22aa Ustawy Prawo bankowe.
Informacja dotycząca komitetu audytu i finansów
W 2022 roku skład Komitetu Audytu i Finansów PKO Banku Hipotecznego SA był następujący:
|
Funkcja w Komitecie Audytu i Finansów |
Data powołania |
Data odwołania / rezygnacji |
|||
Piotr Kwiecień |
Członek Komitetu
|
18.10.2017
07.10.2019 |
27.04.2022 |
√ |
√ |
√ |
Paweł Metrycki |
Wiceprzewodniczący Komitetu |
07.10.2019 |
|
|
√ |
√ |
Jadwiga Lesisz |
Członek Komitetu
Przewodnicząca Komitetu |
07.10.2019
05.05.2022 |
|
√ |
√ |
√ |
Elżbieta Bugaj |
Członek Komitetu |
05.05.2022 |
21.12.2022 |
√ |
|
|
Tomasz Baum |
Członek Komitetu |
15.12.2022 |
|
√ |
√ |
√ |
W 2022 roku odbyło się 6 posiedzeń Komitetu Audytu i Finansów.
Zatrudnienie
Według stanu na dzień 31 grudnia 2022 roku w PKO Banku Hipotecznym SA było zatrudnionych 57 osób. Oznacza to wzrost stanu zatrudnienia o 3 osoby w stosunku do końca 2021 roku.
Polityka wynagradzania
Podstawową regulację wewnętrzną w zakresie polityki wynagradzania jest Polityka wynagradzania PKO Banku Hipotecznego SA zatwierdzona przez Radę Nadzorczą. Polityka określa:
• rolę poszczególnych struktur i organów w Banku we wdrożeniu i stosowaniu Polityki oraz identyfikację stanowisk Material Risk Takers (MRT),
• funkcjonowanie wynagrodzenia stałego i zmiennego członków Zarządu Banku, Material Risk Takers (MRT) oraz pracowników innych niż członkowie Zarządu i MRT,
• pozapłacowe świadczenia dostępne dla pracowników.
Ponadto w Banku funkcjonuje Regulamin wynagradzania PKO Banku Hipotecznego SA wprowadzony Zarządzeniem Prezesa Zarządu. Zgodnie z nim pracownikom Banku przysługują następujące składniki wynagrodzeń:
• wynagrodzenie zasadnicze,
• premie i nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej,
• dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych oraz za pracę w porze nocnej.
Polityka wynagrodzeń w PKO Banku Hipotecznym SA jest spójna z zasadami należytego i skutecznego zarządzania ryzykiem.
W Banku nie funkcjonuje program akcji pracowniczych.
Wynagrodzenia Zasadnicze
Bank prowadzi neutralną pod względem płci politykę wynagradzania. Wynagrodzenie stałe jest kształtowane w odniesieniu do złożoności realizowanych zadań w danej strukturze organizacyjnej, poziomu odpowiedzialności związanego z danym stanowiskiem pracy, osiąganych wyników pracy oraz oceny kompetencji.
Wynagrodzenia Zmienne
Bank reguluje proces przyznawania wynagrodzeń zmiennych w Polityce wynagradzania PKO Banku Hipotecznego SA, Zasadach zatrudniania i wynagradzania członków Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA, Zasadach wynagradzania pracowników, których działalność ma istotny wpływ na profil ryzyka PKO Banku Hipotecznego SA – Material Risk Takers oraz Zasadach premiowania pracowników Banku.
Nadawane cele mają zagwarantować uwzględnienie ryzyka związanego z prowadzoną przez Bank działalnością. Wszystkie cele wynikają z zatwierdzanych przez Zarząd Banku siatek celów, które są kaskadowane na pracowników poszczególnych struktur. MRT (Material Risk Takers) są dodatkowo odpowiedzialni za specjalne projekty mające na celu realizację strategii Banku.
MRT, jako osoby o szczególnym wpływie na poziom bezpieczeństwa i stabilny rozwój Banku, podlegają dodatkowym restrykcjom w obszarze wynagrodzeń. Zmienne składniki wynagrodzeń przyznawane są MRT, w tym Zarządowi, za dany okres oceny (rok kalendarzowy) po rozliczeniu celów premiowych w formie nieodroczonej i odroczonej. Aby zapewnić trwałość wyników, możliwa jest redukcja odroczonych składników wynagrodzeń zmiennych w przypadku pogorszenia wyników finansowych lub innych zmiennych.
Dodatkowo każdy składnik jest w części wypłacany w formie instrumentu finansowego powiązanego z wartością księgową aktywów netto Banku. Wycena instrumentu finansowego jest dokonywana z uwzględnieniem sytuacji Banku i benchmarków rynkowych sektora finansowego.
Uprawnienia do zatwierdzania premii dla Zarządu posiadała Rada Nadzorcza, a dla MRT i pozostałych pracowników Zarząd Banku.
Niezależnie od systemu premiowania, w Banku funkcjonuje system nagradzania pracowników, w ramach którego tworzy się fundusz nagród z przeznaczeniem na indywidualne uznaniowe nagrody dla pracowników uzyskujących wyróżniające się wyniki w pracy zawodowej lub za osiągnięcia, w wyniku których uzyskano efekty ważne dla Banku.
świadczenia Pozapłacowe
Dodatkowa Opieka medyczna |
Bank zapewnia pracownikom dodatkową, oprócz świadczeń medycyny pracy (wynikających z przepisów Kodeksu pracy), opiekę medyczną, która przysługuje pracownikom według zróżnicowanych pakietów świadczeń, dedykowanych określonym grupom stanowisk pracy. |
Ubezpieczenie Grupowe |
Osoby zatrudnione w Banku mają możliwość przystąpienia do grupowego ubezpieczenia za odpłatnością ponoszoną przez pracowników za pośrednictwem Banku. |
System kafeteryjny MyBenefit |
W ramach systemu każdy pracownik Banku za pośrednictwem platformy internetowej ma możliwość samodzielnego dysponowania przyznanymi mu środkami z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. |
Pracowniczy Program Emertytalny (PPE) |
Pracownicy mają możliwość przystąpienia do pracowniczego programu emerytalnego, w ramach którego składka podstawowa w całości finansowana jest przez pracodawcę. |
Zasady wynagradzania członków Zarządu Banku
17 grudnia 2021 roku Uchwałą nr 90/2021 Rada Nadzorcza Banku określiła Zasady zatrudniania i wynagradzania członków Zarządu Banku. Na ich podstawie członkom Zarządu Banku przysługują:
• wynagrodzenia stałe w wysokości określonej w uchwale Rady Nadzorczej odrębnie dla każdego z członków Zarządu,
• wynagrodzenia zmienne – wynagrodzenie dodatkowe przyznawane i wypłacane po zakończeniu okresu oceny w szczególności z tytułu: premii, nagród za szczególne osiągnięcia w pracy, odpraw związanych z rozwiązaniem umowy (z wyłączeniem wynagrodzenia stałego i świadczeń przyznawanych na podstawie obowiązujących przepisów prawa).
Informacja na temat składników wynagrodzeń i innych świadczeń na rzecz członków Zarządu Banku w okresie sprawozdawczym została zamieszczona w sprawozdaniu finansowym PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku (Nota 36.4).
Zmienne składniki wynagrodzeń członków Zarządu i kluczowych menedżerów o wysokim wpływie na profil ryzyka banku (Material Risk Takers - MRT)
Zgodnie z wymogami dyrektywy CRD, Rozporządzenia delegowanego Komisji Europejskiej (UE) nr 2021/923 (z późn. zmianami) uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 2013/36/UE w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria służące ustaleniu obowiązków kierowniczych, funkcji kontrolnych, istotnych jednostek gospodarczych i znacznego wpływu na profil ryzyka istotnej jednostki gospodarczej oraz określające kryteria służące ustaleniu pracowników lub kategorii pracowników, których działalność zawodowa wpływa na profil ryzyka tych instytucji w sposób porównywalnie tak istotny jak w przypadku pracowników lub kategorii pracowników, o których mowa w art. 92 ust. 3 tej dyrektywy, a także w związku z Rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach, w Banku obowiązują następujące regulacje określające zasady ustalania zmiennych składników wynagrodzeń:
• Zasady zatrudniania i wynagradzania członków Zarządu Banku, przyjęte Uchwałą Rady Nadzorczej,
• Zasady wynagradzania pracowników, których działalność ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku (MRT),
• Wykaz stanowisk pracowników, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka instytucji oraz identyfikacji kluczowych funkcji w Banku (Wykaz MRT).
Zasadami polityki zmiennych składników wynagrodzeń dla członków Zarządu oraz MRT na 31 grudnia 2022 roku objętych było 4 członków Zarządu, 5 byłych członków Zarządu oraz 13 stanowisk ujętych w Wykazie MRT.
Podstawą przyznania zmiennych składników wynagrodzeń jest realizacja celów premiowych nadawanych w ramach systemu Zarządzania przez Cele (MbO). Maksymalna wartość wynagrodzenia zmiennego nie może przekroczyć 50% wynagrodzenia stałego za okres objęty oceną.
Wynagrodzenie zmienne jest przyznawane i wypłacane w formie:
• nieodroczonej,
• odroczonej.
W 2022 roku zostały wypłacone zmienne składniki wynagrodzeń na podstawie uchwał podjętych we wcześniejszych okresach. W odniesieniu do wynagrodzenia zmiennego członków Zarządu i kluczowych menedżerów za rok 2020, postanowiono ograniczyć wysokość środków tego wynagrodzenia w związku z utrzymywaniem się stanu epidemii COVID-19 na obszarze kraju, w szczególności czasowym utrzymaniem nadzwyczajnych ograniczeń administracyjnych dotyczących działalności gospodarczej oraz możliwymi konsekwencjami gospodarczymi tego stanu i ich spodziewanym wpływem na sektor finansowy, a także mając na uwadze komunikat Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego z dnia 15 grudnia 2020 roku oraz stanowisko Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 kwietnia 2020 roku dotyczące oczekiwanych działań banków w zakresie zmiennych składników wynagrodzenia.
Zarówno wynagrodzenie nieodroczone, jak i odroczone, jest przyznawane w formie gotówkowej oraz w formie instrumentu finansowego (tj. akcji fantomowych), których przeliczenie na gotówkę jest dokonywane po okresie retencyjnym, a w przypadku wynagrodzenia odroczonego – po okresie odroczenia.
Każdy z naliczonych składników wynagrodzenia zmiennego może zostać obniżony w następstwie:
• istotnego naruszenia obowiązków wynikających z umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług,
• nieprawidłowego wykonywania wyznaczonych zadań,
• istotnych uchybień w przestrzeganiu przepisów prawa lub standardów obsługi klienta,
• istotnych zachowań w stosunku do innych pracowników i współpracowników naruszających zasady współżycia społecznego.
W przypadku członków Zarządu warunkiem przyznania i uruchomienia wypłat wynagrodzeń zmiennych jest zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Banku i sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie członkowi Zarządu absolutorium z wykonania przez niego obowiązków. Wynagrodzenie zmienne może być przez Radę Nadzorczą obniżone, aż do całkowitego pozbawienia prawa do tego wynagrodzenia, w przypadku gdy do dnia wypłaty (w szczególności w okresie trzech ostatnich lat) Członek Zarządu dopuścił się naruszeń, nieprawidłowości oraz uchybień, o których mowa powyżej.
Członkowi Zarządu przysługuje odprawa związana z rozwiązaniem umowy o świadczenie usług w związku z zaprzestaniem pełnienie funkcji członka Zarządu, w wysokości do trzykrotności części stałej wynagrodzenia pod warunkiem pełnienia funkcji członka Zarządu przez okres co najmniej dwunastu miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy, przy czym do okresu pełnienia funkcji zalicza się okres nieprzerwanego pełnienia funkcji w Zarządzie przypadający bezpośrednio przed dniem zawarcia Umowy o świadczenie usług zarządzania. Członkowi Zarządu przysługuje przez okres do sześciu miesięcy po ustaniu pełnienia funkcji Członka Zarządu i rozwiązaniu umowy o świadczenie usług, odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji, w wysokości 100% wynagrodzenia stałego wynikającego z umowy o świadczenie usług według stanu na dzień jej rozwiązania. Członkowi zarządu przysługuje w okresie pełnienia funkcji członka Zarządu prawo do składek odprowadzanych na Pracowniczy Program Emerytalny naliczanych od składników stałych i zmiennych wynagrodzenia, nie wliczanych do wynagrodzenia stałego oraz zmiennego; wysokość składek jest analogiczna jak dla pracowników Banku.
W PKO Banku Hipotecznym SA żaden Członek Zarządu ani nikt z pracowników nie otrzymał w 2022 roku łącznego wynagrodzenia w wysokości co najmniej 1 mln EUR.
Polityka zmiennych składników wynagrodzeń członków Zarządu i kluczowych menedżerów o wysokim wpływie na profil ryzyka Banku podlega corocznemu przeglądowi Biura Audytu Wewnętrznego, Komitetu ds. Wynagrodzeń i Nominacji Rady Nadzorczej Banku oraz Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA.
W okresie sprawozdawczym odbyło się 6 posiedzeń Komitetu ds. Wynagrodzeń i Nominacji Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA.
Umowy zawarte między Bankiem a osobami zarządzającymi
W rozumieniu przepisów § 2 ust. 1 pkt. 30 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z 29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim osobami zarządzającymi Bankiem są członkowie Zarządu.
W 2022 roku każdy z członków Zarządu Banku pełnił swoją funkcję na podstawie zawartych z Bankiem umów o świadczenie usług, które określają m.in. warunki wynagradzania i zakazu konkurencji.
Świadczenia dla członków Rady Nadzorczej
Zgodnie z Uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z dnia 1 sierpnia 2022 roku, członkowie Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA w związku z pełnionymi funkcjami nie otrzymują wynagrodzenia. Wyjątek stanowią niezależni członkowie Rady Nadzorczej, którzy otrzymują miesięczne wynagrodzenie w wysokości jednokrotności podstawy wymiaru, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 11 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Wynagrodzenie zostaje podwyższone o 10% w przypadku gdy niezależny Członek Rady Nadzorczej uczestniczy w co najmniej jednym stałym komitecie Rady Nadzorczej.
Świadczenia dla niezależnych członków Rady Nadzorczej (tys. PLN) |
01.01.2022 – 31.12.2022 |
01.01.2021– 31.12.2011 |
Baum Tomasz |
6 |
|
Elżbieta Bugaj |
49 |
|
Piotr Kwiecień |
23 |
68 |
Jadwiga Lesisz |
80 |
68 |
Razem |
158 |
136 |
Świadczenia dla członków Zarządu otrzymane, należne oraz potencjalnie należne
ŚWIADCZENIA DLA CZŁONKÓW ZARZĄDU (tys. PLN) |
01.01.2022 - 31.12.2022 |
|||||
Krótkoterminowe świadczenie |
Pozostałe świadczenie długoterminowe – zmienne wynagrodzenie w formie gotówkowej[31] |
Płatności na bazie akcji rozliczanych |
||||
Wynagrodzenie 01.01.2022-31.12.2022[32] |
Inne otrzymane 01.01.2022-31.12.2022 |
Otrzymane 01.01.2022-31.12.2022 |
Potencjalnie należne na 31.12.2022 |
Otrzymane 01.01.2022-31.12.2022 |
Potencjalnie należne na 31.12.2022 |
|
Katarzyna Kurkowska-Szczechowicz |
149,1 |
|
- |
- |
- |
- |
Piotr Kochanek |
480,0 |
|
101,3 |
93,1 |
85,2 |
121,0 |
Stanisław Skoczylas |
99,3 |
|
- |
- |
- |
- |
Katarzyna Surdy |
420,0 |
|
15,7 |
10,5 |
- |
13,6 |
Daniel Goska |
282,1 |
|
65,8 |
47,5 |
12,3 |
61,8 |
Członkowie Zarządu, którzy nie pełnili swoich funkcji w 2022 roku |
- |
|
261,0 |
152,6 |
281,5 |
198,5 |
Razem świadczenia dla Zarządu |
1 430,6 |
|
443,8 |
303,7 |
379,0 |
394,9 |
ŚWIADCZENIA DLA CZŁONKÓW ZARZĄDU (tys. PLN) |
01.01.2021 - 31.12.2021 |
|||||
Krótkoterminowe świadczenie |
Pozostałe świadczenie długoterminowe – zmienne wynagrodzenie w formie gotówkowej[33] |
Płatności na bazie akcji rozliczanych |
||||
Wynagrodzenie 01.01.2021-31.12.2021[34] |
Inne otrzymane 01.01.2021-31.12.2021 |
Otrzymane 01.01.2021-31.12.2021 |
Potencjalnie należne na 31.12.2021 |
Otrzymane 01.01.2021-31.12.2021 |
Potencjalnie należne na 31.12.2021 |
|
Paulina Strugała |
459,0 |
|
104,8 |
123,0 |
135,5 |
160,0 |
Piotr Kochanek |
480,0 |
|
73,3 |
81,0 |
92,4 |
109,0 |
Katarzyna Surdy |
105,0 |
|
- |
- |
- |
- |
Daniel Goska |
420,0 |
|
12,4 |
10,5 |
- |
10,5 |
Członkowie Zarządu, którzy nie pełnili swoich funkcji w 2021 roku |
- |
|
246,8 |
156,0 |
314,1 |
190,0 |
Razem świadczenia dla Zarządu |
1 464,0 |
|
437,4 |
370,5 |
517,3 |
469,5 |
Świadczenia po okresie umowy o świadczenie usług
W 2022 roku wypłacono Panu Danielowi Goska świadczenie po okresie zatrudnienia z tytułu zakazu konkurencji w wysokości 205 tys. PLN.
W 2022 roku wypłacono Pani Paulinie Strugała świadczenie po okresie zatrudnienia z tytułu zakazu konkurencji w wysokości 153 tys. PLN.
Świadczenia z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku wypłacono świadczenie z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług Pani Paulinie Strugała w wysokości 45,9 tys. PLN.
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku wypłacono świadczenie z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług Pani Agnieszce Krawczyk w wysokości 6,3 tys. PLN.
Oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego
Firma audytorska
Pozostałe informacje
Ogólne zasady ładu korporacyjnego w Banku czyli regulacje wewnętrzne w zakresie zarządzania Bankiem i kontrolowania jego działalności wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych i ustawy Prawo bankowe oraz zasad wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego tj. Zasad Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych oraz Rekomendacji Z dotyczącej zasad ładu wewnętrznego w bankach.
Bank przyjął do stosowania Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego na podstawie decyzji organów Banku:
• Uchwały Zarządu Banku z dnia 15 grudnia 2014 roku - w zakresie dotyczącym kompetencji i obowiązków Zarządu, tj. prowadzenia spraw Banku i jego reprezentacji, zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz statutem Banku,
• Uchwały Rady Nadzorczej z dnia 18 grudnia 2014 roku - w zakresie dotyczącym kompetencji i obowiązków Rady Nadzorczej, tj. nadzorowania prowadzenia spraw Banku zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz statutem Banku,
• Uchwały Walnego Zgromadzenia z dnia 22 grudnia 2015 roku – w zakresie kompetencji przysługujących Walnemu Zgromadzeniu.
Na podstawie i w zakresie wynikającym z ww. decyzji Bank wyłączył ze stosowania następujące postanowienia Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych:
• postanowienia odnoszące się do zasad współdziałania oraz uprawnień wielu udziałowców (§ 8 ust. 4, § 9 ust. 1 i ust. 6, § 10 ust. 3, § 11 ust. 3 oraz § 31 ust. 3), które nie są stosowane ze względu na fakt posiadania przez Bank jednego akcjonariusza,
• rozdział 9, dotyczący zarządzania aktywami na ryzyko klienta, ze względu na nieprowadzenie przez Bank działalności w tym zakresie,
• zasadę określoną w § 22 ust. 1, dotyczącą niezależności członków Rady Nadzorczej, przejawiającej się przede wszystkim brakiem bezpośrednich i pośrednich powiązań z instytucją nadzorowaną, członkami organów zarządzających i nadzorujących, znaczącymi udziałowcami i podmiotami z nimi powiązanymi, przy czym w skład Rady Nadzorczej Banku powołano dwóch członków spełniających wymogi niezależności określone w Ustawie z dnia 11 maja 2017 roku o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. (Dz. U. poz. 1089 z późn. zm.).
Zgodnie z wymogiem wynikającym z § 27 Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych, 12 maja 2022 roku Rada Nadzorcza Banku dokonała oceny stosowania Zasad w Banku w 2021 roku. Rada Nadzorcza pozytywnie oceniła stosowanie Zasad w Banku, uznając, że Bank i jego organy stosowały Zasady w przyjętym przez Bank zakresie, adekwatnie do skali, charakteru działalności oraz specyfiki Banku.
Tekst Zasad znajduje się na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego pod adresem –
Bank wdrożył w 2021 roku i stosuje Rekomendację Z dotyczącą zasad ładu wewnętrznego w bankach zgodnie z zasadą proporcjonalności i adekwatności wynikającą ze skali, charakteru działalności oraz specyfiki Banku.
Bank oświadcza, że w przypadku gdy zakres Rekomendacji Z pokrywa się z zakresem Zasad Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych pierwszeństwo mają postanowienia Rekomendacji Z. W zakresie nieuregulowanym w Rekomendacji Z zastosowanie mają Zasady Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych.
Tekst Rekomendacji Z dotyczącej zasad ładu korporacyjnego w bankach znajduje się na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego:
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Rekomendacja_Z_70998.pdf
Polityka różnorodności
Zarządzanie różnorodnością w Banku dotyczy wszystkich pracowników, kluczowych menedżerów oraz organów Banku. Działania związane z różnorodnością obejmują wiele aspektów działalności Banku i mają na względzie szacunek dla każdego człowieka, równe traktowanie i wykorzystanie potencjału wszystkich członków. Rozumienie różnorodności przejawia się w tym, że ludzie są ważni bez względu na płeć, wiek, stan zdrowia, orientację seksualną, wyznanie, stan cywilny, czy kraj pochodzenia. Dlatego w ramach regulacji, procesów i polityki personalnej, wprowadzono następujące rozwiązania:
• Kodeks Etyki oraz Regulamin pracy Banku zawierające zapisy dotyczące m.in. przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie oraz orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy,
• Bank przestrzega zasad w zakresie równego traktowania przy zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu; procesy związane z wyborem kandydatów opierają się na obiektywnych przesłankach, a ich poszczególne etapy odbywają się według ustalonych zasad,
• Kodeks Etyki określa wartości, zasady, normy postępowania i postawy etyczne w relacjach z Klientami oraz w działalności biznesowej Banku i w relacjach Banku z otoczeniem,
• Bank bezwzględnie reaguje i zapobiega mobbingowi, molestowaniu i dyskryminacji oraz innym formom nierównego i niestosownego traktowania.
Polityka różnorodności dotycząca kadry zarządzającej i nadzorującej na 31 grudnia 2022 roku
Zarządzanie różnorodnością dotyczy również członków Rady Nadzorczej i Zarządu PKO Banku Hipotecznego SA oraz kluczowych menedżerów. Kadrę zarządzającą i nadzorującą tworzą osoby o różnej płci, wieku i doświadczeniu.
Płeć |
Kobiety |
Mężczyźni |
Rada Nadzorcza |
3 |
5 |
Zarząd |
2 |
2 |
Kluczowi Menedżerowie |
7 |
6 |
Wiek |
30 – 40 lat |
41 - 50 lat |
51 – 60 lat |
powyżej 60 lat |
Rada Nadzorcza |
1 |
4 |
2 |
1 |
Zarząd |
0 |
3 |
1 |
- |
Kluczowi Menedżerowie |
3 |
9 |
1 |
- |
Staż w PKO Banku Hipotecznym SA |
do 1 roku |
1 – 5 lat |
powyżej 5 lat |
Rada Nadzorcza |
3 |
5 |
0 |
Zarząd |
2 |
0 |
2 |
Kluczowi Menedżerowie |
1 |
6 |
6 |
Główne cechy systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych
W celu zapewnienia rzetelności i poprawności funkcjonowania procesu sporządzania sprawozdań finansowych Bank zaprojektował i wdrożył szereg mechanizmów kontrolnych, które wbudował w funkcjonalność systemów sprawozdawczych oraz w regulacje wewnętrzne tego procesu. Mechanizmy te polegają m.in. na stosowaniu w sposób ciągły weryfikacji i uzgadniania danych sprawozdawczych z księgami rachunkowymi, analitycznymi i innymi dokumentami, które są podstawą sporządzania sprawozdań finansowych.
Proces sporządzania sprawozdań finansowych jest cyklicznie poddawany weryfikacji, w szczególności w zakresie poprawności uzgodnień rachunkowych, analizy merytorycznej i rzetelności informacji. Zgodnie z przepisami wewnętrznymi, sprawozdania finansowe przyjmuje Zarząd PKO Banku Hipotecznego SA. Podlegają one opiniowaniu powołanego przez Radę Nadzorczą Komitetu Audytu i Finansów Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA. Sprawozdania roczne podlegają ponadto ocenie Rady Nadzorczej PKO Banku Hipotecznego SA.
Za zapewnienie przestrzegania mechanizmów kontrolnych w sprawozdawczości finansowej odpowiada Dyrektor Biura Finansów i Księgowości, natomiast audyt wewnętrzny, w ramach zatwierdzonych planów audytów, m.in. sprawdza i niezależnie ocenia adekwatność i skuteczność sprawowanej kontroli nad procesem sprawozdawczości finansowej oraz ocenia zarządzanie ryzykiem w tym procesie. Dotychczas w ramach działalności audytu wewnętrznego nie zaobserwowano kwestii podważających wiarygodność sprawozdawczości finansowej.
Wskazanie akcjonariuszy posiadających bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez te podmioty akcji i liczby głosów z nich wynikających
31 grudnia 2022 roku kapitał zakładowy PKO Banku Hipotecznego SA wynosił 1 611,3 mln PLN i składało się na niego 1 611 300 000 akcji o wartości nominalnej 1 PLN każda. Akcje są w pełni opłacone. W stosunku do stanu na koniec 2021 roku kapitał zakładowy nie zmienił się. Wyemitowane akcje PKO Banku Hipotecznego SA nie są uprzywilejowane. Dla posiadaczy akcji PKO Banku Hipotecznego SA nie wynikają z tych papierów jakiekolwiek specjalne uprawnienia kontrolne. Akcjonariuszem posiadającym 100% akcji PKO Banku Hipotecznego SA jest Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna.
Struktura kapitału zakładowego PKO Banku Hipotecznego SA:
Seria |
Rodzaj akcji |
Liczba akcji |
Wartość nominalna jednej akcji |
Liczba głosów na WZA |
Wysokość dokonanych wpłat na akcje |
A |
Akcje zwykłe imienne |
300 000 000 |
PLN 1 |
300 000 000 |
300 000 000,00 PLN |
B |
Akcje zwykłe imienne |
200 000 000 |
PLN 1 |
200 000 000 |
200 000 000,00 PLN |
C |
Akcje zwykłe imienne |
200 000 000 |
PLN 1 |
200 000 000 |
200 000 000,00 PLN |
D |
Akcje zwykłe imienne |
100 000 000 |
PLN 1 |
100 000 000 |
100 000 000,00 PLN |
E |
Akcje zwykłe imienne |
150 000 000 |
PLN 1 |
150 000 000 |
150 000 000,00 PLN |
F |
Akcje zwykłe imienne |
150 000 000 |
PLN 1 |
150 000 000 |
150 000 000,00 PLN |
G |
Akcje zwykłe imienne |
100 000 000 |
PLN 1 |
100 000 000 |
100 000 000,00 PLN |
H |
Akcje zwykłe imienne |
95 000 000 |
PLN 1 |
95 000 000 |
95 000 000,00 PLN |
I |
Akcje zwykłe imienne |
100 000 000 |
PLN 1 |
100 000 000 |
100 000 000,00 PLN |
J |
Akcje zwykłe imienne |
131 500 000 |
PLN 1 |
131 500 000 |
131 500 000,00 PLN |
K |
Akcje zwykłe imienne |
84 800 000 |
PLN 1 |
84 800 000 |
84 800 000,00 PLN |
|
RAZEM |
1 611 300 000 |
|
1 611 300 000 |
1 611 300 000,00 PLN |
Akcjonariusz |
31.12.2022 |
31.12.2021 |
||
Liczba akcji |
Udział w liczbie głosów na WZ |
Liczba akcji |
Udział w liczbie głosów na WZ |
|
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA |
1 611 300 000 |
100% |
1 611 300 000 |
100% |
Opis zasad powoływania i odwoływania osób zarządzających
Członkowie Zarządu są powoływani i odwoływani uchwałą Rady Nadzorczej. Powołując członków Zarządu, Rada Nadzorcza ustala z ilu członków składać się będzie Zarząd. Powołanie dwóch członków Zarządu, w tym Prezesa Zarządu i członka Zarządu odpowiedzialnego za ryzyko, wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego. Mandaty członków Zarządu wygasają najpóźniej z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka Zarządu. Ponadto, mandat członka Zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania go ze składu Zarządu, z dniem wystąpienia zdarzenia powodującego wygaśnięcie, chyba że uchwała o odwołaniu przewiduje inną datę wygaśnięcia. Członkowie Zarządu mogą być odwołani przed upływem kadencji w każdym czasie.
Rada Nadzorcza informuje Komisję Nadzoru Finansowego o składzie Zarządu oraz o zmianie jego składu niezwłocznie po jego powołaniu lub po dokonaniu zmiany jego składu. Rada Nadzorcza informuje Komisję Nadzoru Finansowego także o członkach Zarządu, którym w ramach podziału kompetencji podlega w szczególności zarządzanie ryzykiem i komórka audytu wewnętrznego. Rada Nadzorcza informuje Komisję Nadzoru Finansowego o zamiarze wraz z uzasadnieniem proponowanej decyzji dotyczącej odwołania członka Zarządu, któremu w ramach podziału kompetencji podlega zarządzanie ryzykiem lub komórka audytu wewnętrznego, niezwłocznie po umieszczeniu punktu w tym przedmiocie w porządku obrad Rady Nadzorczej.
Dodatkowe informacje w zakresie uprawnień osób zarządzających znajdują się w rozdziale 6. Organizacja oraz władze PKO Banku Hipotecznego SA.
Opis uprawnień w zakresie podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji
Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należy podejmowanie uchwał w zakresie ustalania trybu umorzenia akcji, wysokości wynagrodzenia za umarzane akcje oraz wyrażanie zgody na nabycie akcji własnych Banku w celu ich umorzenia, emisji obligacji zamiennych na akcje lub innych instrumentów uprawniających do nabycia lub objęcia akcji Banku.
Wskazanie wszelkich ograniczeń dotyczących przenoszenia prawa własności papierów wartościowych emitenta
Nie ma ograniczeń dotyczących przenoszenia prawa własności papierów wartościowych emitenta.
Zasady zmiany statutu Banku
Zmiana Statutu Banku wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia oraz wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. W zakresie określonym w przepisie art. 34 ust. 2 Prawa bankowego zmiana Statutu wymaga uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego.
Skład osobowy i zmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego, oraz opis działania organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących emitenta oraz ich komitetów
Informacje dotyczące opisu działania organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących emitenta oraz ich komitetów oraz ich skład osobowy i zmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego zaprezentowano w rozdziale 6. Organizacja oraz władze PKO Banku Hipotecznego SA.
Walne zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami
Sposób działania Walnego Zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia oraz opis praw akcjonariuszy i sposobu ich wykonywania wynikają wprost z obowiązujących przepisów prawa oraz postanowień Statutu Banku. Z uwagi na to, iż wszystkie akcje w kapitale zakładowym Banku stanowią własność jednego akcjonariusza tj. PKO Banku Polskiego SA, uchwały Walnego Zgromadzenia są podejmowane bez formalnego zwołania Walnego Zgromadzenia, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 405 kodeksu spółek handlowych.
Polityka wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku zakłada, iż Rada Nadzorcza Banku przeprowadza postępowanie dotyczące zlecenia badania sprawozdań finansowych w trybie przetargu nieograniczonego. Komitet Audytu i Finansów Rady Nadzorczej Banku przekazuje Radzie Nadzorczej Banku rekomendację w sprawie wyboru firmy audytorskiej, która, o ile nie dotyczy to odnowienia zlecenia badania, zawiera nie mniej niż dwie możliwości wyboru firmy audytorskiej wraz z uzasadnieniem oraz wskazanie uzasadnionej preferencji wobec jednej z nich. Rada Nadzorcza Banku dokonuje wyboru firmy audytorskiej na podstawie rekomendacji Komitetu Audytu i Finansów Rady Nadzorczej Banku. W ocenie ofert złożonych przez firmy audytorskie stosowane są przejrzyste i niedyskryminujące kryteria wyboru.
Polityka świadczenia dozwolonych usług niebędących badaniem przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz członka sieci firmy audytorskiej na rzecz Banku zakłada, iż świadczenie usług dozwolonych niebędących badaniem przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz członka sieci firmy audytorskiej na rzecz Banku wymaga wyrażenia zgody przez Komitet Audytu i Finansów Rady Nadzorczej Banku, jak również zgody Komitetu Audytu Rady Nadzorczej PKO Banku Polskiego SA.
Zgodnie z zapisami Polityki oraz Procedury wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku, 29 października 2021 roku Rada Nadzorcza PKO Banku Hipotecznego SA na podstawie § 18 ust. 1 pkt 4 Statutu Banku, oraz zgodnie z rekomendacją Komitetu Audytu i Finansów Rady Nadzorczej, dokonała wyboru PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. (dalej: „PwC”) jako firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku na lata 2022-2023.
22 grudnia 2021 roku pomiędzy PKO Bankiem Hipotecznym SA i PwC została zawarta umowa na przeprowadzenie badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku za lata 2021 - 2022. Tym samym mandat PwC na badanie i przegląd sprawozdań finansowych Banku został przedłużony o kolejne 2 lata.
PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. z siedzibą w Warszawie, przy ul. Polnej 11, jest wpisana na listę firm audytorskich, prowadzoną przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego pod numerem 144.
Poniższa tabela przedstawia zakres świadczonych przez firmy audytorskie usług wraz z wysokością wynagrodzenia:
Wynagrodzenie firmy audytorskiej netto (tys. PLN) |
2022 |
2021 |
Usługi badania sprawozdań finansowych |
140,4 |
140,4 |
Usługi przeglądu sprawozdań finansowych oraz badania i przeglądu pakietów grupowych |
87,4 |
87,4 |
Zmiany w stanie posiadania akcji PKO Banku Hipotecznego SA i uprawnień do nich przez osoby zarządzające i nadzorujące
W 2022 roku nie wystąpiły zmiany w posiadaniu akcji PKO Banku Hipotecznego SA i uprawnieniach do nich przez osoby zarządzające i nadzorujące. 100% akcji pozostaje w posiadaniu PKO Banku Polskiego SA.
Znaczące oraz istotne umowy z bankiem centralnym lub organami nadzoru
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie zawarł znaczących lub istotnych umów z bankiem centralnym lub organami nadzoru.
Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie udzielał gwarancji.
Zobowiązania finansowe z tytułu udzielonych a niewypłaconych kredytów na 31 grudnia 2022 roku wynosiły 37,3 mln PLN, co oznacza spadek w stosunku do 31 grudnia 2021 roku o 19,7 mln PLN.
Udzielone zobowiązania pozabilansowe na rzecz jednostek powiązanych
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie udzielał zobowiązań pozabilansowych na rzecz jednostek powiązanych.
Zaciągnięte kredyty i umowy pożyczek, gwarancji i poręczeń niedotyczące działalności operacyjnej Banku
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie zaciągnął kredytów, ani umów pożyczek, gwarancji lub poręczeń niedotyczących działalności operacyjnej Banku.
Umowy o subemisje
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie zawarł umów o subemisje.
Wskazanie postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej
Na dzień 31 grudnia 2022 roku nie toczyły się istotne postępowania przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, dotyczące zobowiązań albo wierzytelności PKO Banku Hipotecznego SA.
Czynniki, które będą miały wpływ na przyszłe wyniki finansowe w perspektywie co najmniej kwartału
Do istotnych czynników i zagrożeń mogących mieć wpływ na wyniki Banku w perspektywie kolejnego kwartału należy zaliczyć:
W gospodarce światowej:
• wojna w Ukrainie i jej konsekwencje gospodarcze, w tym głównie ograniczenie dostępności surowców energetycznych,
• reakcja globalnej gospodarki na dokonane już istotne zacieśnienie polityki pieniężnej, w tym zdecydowane podwyżki stóp procentowych w USA i w strefie euro, które prawdopodobnie będą kontynuowane przynajmniej na początku 2023 roku,
• spowolnienie tempa globalnego wzrostu gospodarczego, w szczególności możliwa recesja w Niemczech będąca skutkiem kryzysu energetycznego,
• zmiany w globalnych łańcuchach dostaw, związane z reshoringiem,
• zmiany sytuacji gospodarczej w Chinach, gdzie w trakcie 2023 roku oczekiwane jest istotne ożywienie gospodarcze odzwierciedlające odejście od polityki zero-covid, co może prowadzić do wzrostu globalnego popytu, poprawiając perspektywy wzrostowe dla światowej gospodarki, ale równocześnie może też się stać nowym źródłem presji inflacyjnej,
• zmiany w polityce klimatycznej, w tym przyspieszająca transformacja energetyczna oraz wzrost restrykcyjności i znaczenia wymogów środowiskowych.
W gospodarce polskiej:
• ścieżka dalszych zmian stóp procentowych NBP oraz poziomu rezerwy obowiązkowej,
• reakcja sektora gospodarstw domowych na podwyższony poziom stóp procentowych NBP, w tym
m.in. kształtowanie się popytu konsumpcyjnego, popytu na kredyt i zdolności do obsługi już zaciągniętych zobowiązań,
• natężenie i trwałość czynników wpływających na inflację oraz działania regulacyjne nakierowane na ograniczanie skali wzrostu inflacji,
• spowolnienie gospodarcze będące skutkiem osłabienia globalnego popytu, wysokiej inflacji oraz zacieśnienia polityki pieniężnej,
• przepływy migracyjne, w tym ich wpływ na podaż pracowników i zagregowany popyt w gospodarce,
• sytuacja na rynkach finansowych, która może odzwierciedlać m.in. wzrost ryzyka geopolitycznego w związku z ewentualną eskalacją konfliktu zbrojnego w Ukrainie.
W otoczeniu prawnym:
• możliwe dalsze rozstrzygnięcia sądowe w kwestii kredytów złotowych opartych na stawkach WIBOR,
• postępowanie wyjaśniające Prezesa UOKIK w sprawie nieprawidłowości w rozliczaniu z kredytobiorcami kosztów kredytu w przypadku wcześniejszej całkowitej lub częściowej jego spłaty, w tym wpływ rozstrzygnięcia TSUE na wynik tego postępowania,
• postępowanie wyjaśniające Prezesa UOKIK w sprawie nieprawidłowości w umożliwianiu kredytobiorcom korzystania z wakacji kredytowych,
• kolejne zalecenia KNF mające wpływ na proces obliczania zdolności kredytowej klientów ubiegających się o udzielenie kredytu hipotecznego.
Informacje o udzieleniu przez Bank lub przez jednostkę od niego zależną poręczeń kredytu lub pożyczki lub udzieleniu gwarancji – łącznie jednemu podmiotowi lub jednostce od niego zależnej, jeżeli łączna wartość istniejących poręczeń lub gwarancji stanowi równowartość co najmniej 10% kapitałów własnych emitenta
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie udzielił poręczeń kredytu lub pożyczki ani nie udzielił gwarancji jednemu podmiotowi lub jednostce zależnej od tego podmiotu, których łączna wartość stanowiłaby równowartość 10% kapitałów własnych Banku.
Informacje o zaciągniętych i wypowiedzianych w danym roku obrotowym umowach dotyczących kredytów i pożyczek
11 lutego 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA zawarł z PKO Bankiem Polskim SA Umowę kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej w kwocie 400 mln PLN na okres 6 lat. Wypłata kredytu będzie realizowana przez 1 rok od daty zawarcia umowy w transzach, z których każda będzie spłacana w ciągu 5 lat od zaciągnięcia. Transze oparte są o stałą stopę ustalaną oddzielnie dla każdego ciągnienia.
7 kwietnia 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA zawarł z PKO Bankiem Polskim aneks nr 1 do Umowy kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej z dnia 11 lutego 2022 roku zwiększający maksymalną kwotę kredytu z 400 mln PLN do 1 000 mln PLN.
10 maja 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA zawarł z PKO Bankiem Polskim aneks nr 2 do Umowy kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej z dnia 11 lutego 2022 roku zwiększający maksymalną kwotę kredytu z 1 000 mln PLN do 2 000 mln PLN
19 maja 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA zawarł z zewnętrzną instytucją finansową aneks do umowy kredytu średnioterminowego w rachunku bieżącym wydłużający okres spłaty do 15 czerwca 2023 roku, w maksymalnej wysokości do 150 mln PLN.
Informacje o zawarciu przez emitenta lub jednostkę od niego zależną jednej lub wielu transakcji z podmiotami powiązanymi, jeżeli są one istotne i zostały zawarte na innych warunkach niż rynkowe
Podmiotami powiązanymi kapitałowo z Bankiem są PKO Bank Polski SA oraz podmioty z Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA.
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie zawarł istotnych transakcji z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż rynkowe.
Informacje o zmianach w podstawowych zasadach zarządzania przedsiębiorstwem Banku
W 2022 roku w PKO Banku Hipotecznym SA nie wystąpiły zmiany w podstawowych zasadach zarządzania przedsiębiorstwem Banku.
Umowy wsparcia finansowego
PKO Bank Hipoteczny SA nie zawarł umowy wsparcia finansowego z innymi podmiotami podlegającymi nadzorowi skonsolidowanemu działającymi w tym samym holdingu ani z podmiotami blisko powiązanymi.
Depozyty oraz udzielane gwarancje i poręczenia
PKO Bank Hipoteczny SA nie przyjmuje depozytów oraz nie udziela gwarancji ani poręczeń.
Informacje o wartości zabezpieczeń ustanowionych na rachunkach lub aktywach kredytobiorców
W 2022 roku PKO Bank Hipoteczny SA nie ustanawiał zabezpieczeń na rachunkach kredytobiorców.
Wartość zabezpieczenia kredytów hipotecznych zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 64,9 mld PLN vs 63,3 mld PLN na 31 grudnia 2021 roku.
Zdarzenia, które wystąpiły po dniu, na który sporządzono sprawozdanie
Finansowanie z PKO Banku Polskiego SA
3 stycznia 2023 roku Bank zawarł z PKO Bankiem Polskim SA Umowę kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej w kwocie 300.000 tys. PLN na okres 7 lat. Wypłata kredytu będzie realizowana przez okres 2 lat od daty zawarcia umowy w transzach, z których każda będzie spłacana w ciągu 5 lat od zaciągnięcia. Transze oparte są o stałą stopę ustalaną oddzielnie dla każdego ciągnienia.
W związku z podpisaniem powyższej umowy również 3 stycznia 2023 roku Bank zawarł z PKO Bankiem Polskim SA Aneks nr 3 do Umowy kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej z 11 lutego 2022 roku, w którym kwota kredytu została zmniejszona z 2 000 000 tys. PLN do 1 700 000 tys. PLN.
17 stycznia 2023 roku Bank zawarł z PKO Bankiem Polskim SA Aneks nr 6 do Umowy odnawialnego kredytu obrotowego w rachunku bieżącym z 10 lipca 2019 roku, w którym kwota kredytu została zmniejszona od 11 lutego 2023 roku z 5 000 000 tys. PLN do 4 478 000 tys. PLN.
Zgoda Komisji Nadzoru Finansowego
27 stycznia 2023 roku Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie Pani Katarzyny Kurkowskiej-Szczechowicz na stanowisko Prezesa Zarządu Banku.
Emisja hipotecznych listów zastawnych
2 lutego 2023 roku Bank przeprowadził subskrypcję hipotecznych listów zastawnych w PLN serii 9 wyemitowanych w ramach Programu Emisji Listów Zastawnych na rynek europejski o wartości nominalnej 500 mln PLN, dla których dzień emisji ustalony został na 9 lutego 2023 roku a data zapadalności na 9 lutego 2026 roku. Papiery są oprocentowane według zmiennej stopy procentowej w wysokości WIBOR 3M + 0,85 p.p. marży.
Powołanie Członka Rady Nadzorczej
13 lutego 2023 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku powołało Pana Piotra Jaworskiego na członka Rady Nadzorczej Banku w ramach wspólnej kadencji Rady Nadzorczej Banku.
Zarząd PKO Banku Hipotecznego SA oświadcza, że według jego najlepszej wiedzy:
• sprawozdanie finansowe PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku sporządzone zostało zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedla w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową PKO Banku Hipotecznego SA oraz jego wynik finansowy,
• sprawozdanie Zarządu z działalności PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji PKO Banku Hipotecznego SA, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń.
Zarząd PKO Banku Hipotecznego SA oświadcza, że firma audytorska, dokonująca badania sprawozdania finansowego PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku została wybrana zgodnie z przepisami prawa, oraz że podmiot ten oraz biegły rewident dokonujący tego badania spełnił warunki do wydania bezstronnej i niezależnej opinii z badania sprawozdania finansowego, zgodnie z właściwymi przepisami i standardami zawodowymi.
Niniejsze sprawozdanie Zarządu z działalności PKO Banku Hipotecznego SA za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku liczy 62 kolejno ponumerowanych stron.
Podpisy wszystkich Członków Zarządu Banku
01.03.2023 r. |
Katarzyna Kurkowska-Szczechowicz |
Prezes Zarządu |
|
podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym ...................................................... (podpis) |
01.03.2023 r. |
Piotr Kochanek |
Wiceprezes Zarządu |
|
podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym ...................................................... (podpis) |
01.03.2023 r. |
Stanisław Skoczylas |
Wiceprezes Zarządu |
|
podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym ...................................................... (podpis) |
01.03.2023 r. |
Katarzyna Surdy |
Wiceprezes Zarządu |
|
podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym ...................................................... (podpis) |
[1] Obejmuje następujące pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej: wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe, aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz inne aktywa.
[2] Obejmuje następujące pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej: zobowiązania wobec klientów, pozostałe zobowiązania, zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego, rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy.
[3] Maksymalny poziom ratingu w kraju.
[4] Warszawa, Kraków, Poznań, Wrocław, Trójmiasto, Łódź
[5] Warszawa, Kraków, Poznań, Wrocław, Trójmiasto, Łódź
[6] Bydgoszcz, Białystok, Katowice, Kielce, Lublin, Olsztyn, Opole, Rzeszów, Szczecin, Zielona Góra
[7] Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Gdynia, Łódź
[8] Bydgoszcz, Białystok, Katowice, Kielce, Lublin, Olsztyn, Opole, Rzeszów, Szczecin, Zielona Góra
[9] Skala wzrostu obliczona w oparciu o dane nt. średnich ofertowych cen najmu mieszkań, publikowanych przez bankier.pl
[10] Wskaźnik wyrażony ilorazem wyniku netto za dany okres oraz średniego salda aktywów na początku i na końcu okresu sprawozdawczego oraz pośrednich okresów miesięcznych. Bank nie prezentuje wartości wskaźnika za 2022 rok ze względu na zrealizowaną stratę finansową.
[11] Wskaźnik obliczony poprzez podzielenie wyniku netto za dany okres przez średnie saldo kapitału własnego ogółem na początku i na końcu okresu sprawozdawczego oraz pośrednich okresów miesięcznych. Bank nie prezentuje wartości wskaźnika za 2022 rok ze względu na zrealizowaną stratę finansową.
[12] Wskaźnik bez uwzględnienia podatku od innych instytucji finansowych. Bank nie prezentuje wartości wskaźnika za 2022 rok ze względu na zrealizowaną stratę finansową.
[13] Obejmuje następujące pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej: wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe, aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz inne aktywa.
[14] Obejmuje następujące pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej: zobowiązania wobec klientów, pozostałe zobowiązania, zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego, rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy.
[15] Wartość ekspozycji bilansowych i ekwiwalentu bilansowego zobowiązań i transakcji warunkowych, po uwzględnieniu korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego oraz CCF (Credit Conversion Factor - współczynnik konwersji kredytowej).
[16] Wynikają z części ekspozycji, która nie jest w pełni i całkowicie zabezpieczona tzn. takiej, która przekracza 80% (BHWN lub jest w okresie przejściowym tj. do czasu ustanowienia zabezpieczenia.
[17] Wartość ekspozycji bilansowych i ekwiwalentu bilansowego zobowiązań i transakcji warunkowych, po uwzględnieniu korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego oraz CCF (Credit Conversion Factor - współczynnik konwersji kredytowej).
[18] Wynikają z części ekspozycji, która nie jest w pełni i całkowicie zabezpieczona tzn. takiej, która przekracza 80% BHWN lub jest w okresie przejściowym tj. do czasu ustanowienia zabezpieczenia.
[19]Zgodnie z Polityką informacyjną PKO Banku Hipotecznego SA w zakresie adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu, wymogi dot. ujawnień według Rekomendacji R i Z obowiązują od 1 stycznia 2022 roku.
[20] W przypadku zastosowania ubezpieczenia kredytowanego wymaganego wkładu własnego, Bank dopuszcza udzielenie kredytu, dla którego wartość tego wskaźnika nie przekracza 90%.
[21] Aktualny poziom LtV wyznaczony w oparciu o wartość nieruchomości z momentu udzielenia kredytu, zaktualizowaną metodami statystycznymi na podstawie analizy rynku nieruchomości.
[22] art. 18 ust 3 Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.
[23] art. 18 ust 3a Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.
[24] Nominał transakcji zabezpieczającej odpowiada cenie emisyjnej listu zastawnego.
[25] Uwzględnia wartość netto transakcji zabezpieczających i nie uwzględnia kredytów zagrożonych (NPL, Non-performing loans).
[26] Z dniem 8 lipca 2022 roku nastąpiła zmiana poziomu limitu wynikającego z art. 15 ust 2 zgodnie z którym, po upływie pięciu lat od rozpoczęcia działalności operacyjnej przez bank hipoteczny, wartość zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji nie może przekroczyć łącznie dziesięciokrotnej wysokości funduszy własnych banku hipotecznego. Do 7 lipca 2022 roku poziom limitu wynosił 600%.
[27] Z dniem 8 lipca 2022 roku nastąpiła zmiana poziomu limitu wynikającego z art. 18 ust 1 zgodnie z którym suma nominalnych kwot wierzytelności banku hipotecznego, o których mowa w art. 3 ust. 2, oraz praw i środków, o których mowa w ust. 3 i 4, wpisanych do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, stanowiących podstawę emisji publicznych listów zastawnych, nie może być niższa niż 105% łącznej kwoty nominalnych wartości znajdujących się w obrocie publicznych listów zastawnych. Do 7 lipca 2022 roku poziom limitu wynosił 110%.
[28] Do 7 lipca 2022 roku limit liczony według następującej definicji: stosunek kosztów z tytułu odsetek od hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie (narastająco od początku roku obrotowego oraz na dany dzień) do przychodów z tytułu odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz praw i środków dodatkowych stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych (narastająco od początku roku obrotowego oraz na dany dzień) (uwzględnia instrumenty zabezpieczające).
[29] Zgodnie z definicją Ustawy z dnia 11 maja 2017 roku o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.
[30] Zgodnie z definicją Ustawy z dnia 11 maja 2017 roku o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.
[31] Odroczony składnik zmiennego wynagrodzenia (w formie gotówkowej).
[32] Świadczenia obejmują wynagrodzenia zasadnicze, doliczenia z tytułu opieki medycznej oraz Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
[33] Odroczony składnik zmiennego wynagrodzenia (w formie gotówkowej).
[34] Świadczenia obejmują wynagrodzenia zasadnicze, doliczenia z tytułu opieki medycznej oraz Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.